Czy zdarzyło Ci się zamknąć pozycję, kiedy w trakcie jej trwania warunki rynkowe uległy zmianie (np. kiedy mając otwartą pozycję długą strategia dała Ci sygnał sprzedaży)? A może zdarzyło się, że desperacko szukałeś sygnału odwrócenia trendu zgodnie z przeprowadzoną analizą, podczas gdy rynek dawał jasne sygnały, że trend będzie kontynuowany? Pozwolę sobie założyć, że odpowiedź większości osób to NIE (w przypadku pierwszego pytania) i TAK (w przypadku drugiego).
Powyższe założenie nie jest bezpodstawne, gdyż takie działania są efektem pewnej ułomności naszego mózgu. Postaram się objaśnić ją tak, byś był świadom pułapek, które sami tworzymy.
Efekt potwierdzenia (confirmation bias)
Efekt potwierdzenia jest jednym z błędów poznawczych. Sprawia ona, że selekcjonujemy informacje w taki sposób, że wybieramy te, które potwierdzają nasze poglądy, a pomijamy takie, które im zaprzeczają. Obniża to naszą skłonność do zmiany decyzji, nawet w momencie, w którym staje się ona obiektywnie błędna. Wolimy szukać dowodu na to, że zmiana zdania nie ma sensu, niż przyznać się do pomyłki. Dodatkowo wszystkie niejednoznaczne informacje interpretujemy w taki sposób, by nagiąć je do naszego stanowiska
Przeprowadźmy krótki eksperyment. Jest to tzw. test Wasona.
Widzisz przed sobą cztery karty. Każda z nich jest dwustronna i po jednej stronie ma zapisany znak litery, a po drugiej cyfry. Twoim zadaniem jest wybór dwóch kart, których odwrócenie pozwoli określić prawdziwość następującej hipotezy: Jeśli po jednej stronie karty znajduje się samogłoska, to po drugiej znajduje się liczba parzysta.
Mam nadzieję, że udało Ci się odpowiedzieć poprawnie. Wiele osób biorących udział w tym teście wybiera karty E i 4… i niestety nie jest to poprawna odpowiedź. Jedynym sposobem by w stu procentach potwierdzić lub zaprzeczyć powyższej tezie jest odwrócenia kart E i 5. Odwrócenie karty 4 podyktowane jest chęcią potwierdzenia hipotezy, jednak nie daje nam żadnej odpowiedzi. Gdyby na odwrocie karty 4 znalazła się spółgłoska to nie zaprzeczyłoby to hipotezie. Odwrócenie kart 5 jest konieczne, ponieważ gdyby na jej odwrocie znajdowała się samogłoska to hipoteza okazałaby się błędna.
Pułapka potwierdzenia w tradingu
Jak to się ma do handlu na rynkach? Efekt potwierdzenia ujawnia się na przykład, gdy zakotwiczymy się w myśli „będzie spadać”. Patrząc na wykres szukamy wtedy wyłącznie sygnałów potwierdzających taką analizę i nawet jeśli sytuacja na wykresie tygodniowym lub dziennym jest pro wzrostowa to zobaczymy dopiero spadkowego Pin Bara na godzinówce.
Co się dzieje, gdy już zajęliśmy pozycję na rynku? Tutaj wszystko zależy od tego jak pewni byliśmy otwierając ją. Paradoksalnie, kiedy otwieramy pozycję z dużą pewnością siebie, pułapka potwierdzenia jest dla nas mniejszym zagrożeniem. Dzieje się tak dlatego, że nie potrzebujemy szukać potwierdzenia słuszności naszej decyzji i łatwiej nam dostrzec sygnały, które mówią, że sytuacja się zmieniła. Kiedy otwieramy pozycję z małą pewnością, staramy się za wszelką cenę udowodnić sobie, że to był dobry pomysł i na siłę szukamy wszystkiego co mogłoby potwierdzić jej słuszność, nie zwracając uwagi na jakiekolwiek sygnały przeciwne.
Jak jeszcze oddziałuje na traderów efekt potwierdzenia? Bardzo lubimy czytać analizy, które potwierdzają nasz pogląd na rynek. Takie analizy oceniamy pozytywnie, natomiast analiz przeciwnych do naszego stanowiska w ogóle nie czytamy, bądź oceniamy je negatywnie (jest to oczywiście raczej ogólna tendencja, a nie prawidłowość).
Jak sobie pomóc
Trading jest zajęciem mocno indywidualnym i nikt nie będzie nam próbował udowodnić, że możemy się mylić (chyba, że akurat odczuwa ogromną potrzebę udowodnienia, że on sam ma rację). Musimy to robić sami.
Niezwykle ważne jest, by dostrzec jak oddziałuje na nas efekt potwierdzenia. Pomoże nam to zrozumieć nasze błędy i uniknąć ich negatywnych konsekwencji. Proponuję przed otwarciem pozycji zastanowić się czy nie widzimy sygnałów, które uznalibyśmy za wystarczające by otworzyć pozycję przeciwną. Najpierw sprawdź czy coś nie zaprzecza danemu sygnałowi, a dopiero w drugiej kolejności szukaj potwierdzeń.
