O ile dla niemal każdej osoby, która od minimum paru lat interesuje się globalnym rynkiem finansowym, jest to zagadnienie niezwykle ciekawe, trudno jest znaleźć człowieka, który zaprzeczyłby twierdzeniu, że świat finansów nie jest skomplikowany. Wynika to z faktu, że istnieje mnóstwo różnych instrumentów finansowych, złożonych zagadnień makroekonomicznych itd., które sprawiają, że spory odsetek osób operuje intuicyjnie pewnymi pojęciami, nie zawsze do końca wiedząc co dokładnie kryje się pod nimi.
Celem niniejszego artykułu będzie uporządkowanie podstawowych informacji dotyczących struktury globalnego rynku finansowego, które pozwoli na lepsze poruszanie się w obrębie kilku niezwykle popularnych terminów, takich jak rynki akcji, obligacji lub Forex, z którymi mamy na co dzień bardzo często do czynienia.
Zanim przejdziemy do omówienia specyfiki poszczególnych rynków, warto zacząć od definicji rynku finansowego, który jest pojęciem nadrzędnym w tej analizie. Przede wszystkim jest to miejsce, w którym przeprowadza się transakcje, których przedmiotem są środki pieniężne. Druga cecha tego rynku wiąże się z charakterem przedmiotu transakcji, który może być rozdysponowywany w postaci zmaterializowanej lub zdematerializowanej. Zależnie od dominującego przedmiotu oraz jego charakteru, wyróżnia się zasadniczo pięć rynków wchodzących w skład globalnego rynku finansowego:
- Rynek instrumentów pochodnych,
- Rynek kapitałowy,
- Rynek kredytowy,
- Rynek pieniężny,
- Rynek walutowy.
Pierwszy z nich – rynek instrumentów pochodnych, funkcjonuje również w literaturze pod nazwą rynku terminowego. Nazwa ta wynika z faktu, że przedmiotem transakcji zawieranych na nim nie są środki pieniężne, ale kontrakty na transakcje dotyczące rozmaitych instrumentów bazowych, które cechują się określonym terminem i ceną wykonania. Przykładem takich transakcji jest kontrakt na kurs danej waluty, który pozwala na przykład na minimalizację ryzyka kursowego w działalności przedsiębiorców eksportujących towary do innych krajów. Reprezentują oni jedną z trzech grup funkcjonujących na tym rynku, a więc grupę zabezpieczających pozycję (ang. hedgers). Ponadto wyróżnia się tzw. arbitrażystów, którzy przeprowadzają transakcje wówczas, gdy ceny na rynku kontraktów terminowych są w korzystnej dla nich relacji wobec cen na rynku „natychmiastowym” (ang. spot). Ostatni podzbiór interesariuszy tego rynku stanowią spekulanci, którzy decydując się na zakup kontraktów liczą albo na spadek, albo na wzrost ceny instrumentu bazowego.
W przypadku rynku kapitałowego, przedmiotem transakcji są przede wszystkim akcje i obligacje, których przeznaczeniem jest finansowanie inwestycji. Akcja jest zbywalnym instrumentem łączącym prawa majątkowe (np. do dywidendy i udziału w podziale majątku) i niemajątkowe (np. prawo głosu), z kolei obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i podejmuje się zobowiązania do spełnienia określonego świadczenia wobec niego. Zwykle tym świadczeniem są tzw. płatności kuponowe stanowiące określony procent wartości obligacji. Przykładowo w ramach obligacji o wartości nominalnej równej 1000 zł, trwającej 5 lat, z oprocentowaniem 6% oraz rocznymi płatnościami kuponowymi, posiadacz będzie przez 4 lata z rzędu corocznie otrzymywał 60 złotych, a w piątym roku otrzyma 1060 zł będące sumą przysługujących mu odsetek oraz wartości nominalnej. Rynek kapitałowy pełni kluczową rolę dla współczesnych gospodarek, przez swoją transparentność przyczynia się do efektywniejszej alokacji i wyceny kapitału. Przykładem takiego rynku jest warszawska Giełda Papierów Wartościowych.
Trzeci z rynków – kredytowy, jak sama nazwa wskazuje, jest miejscem, w którym przedmiotem transakcji są kredyty bankowe. W przypadku braku dostępu do rynków pieniężnego i kapitałowego, jest on miejscem, w którym pożyczkobiorcy mogą nabyć dofinansowanie na realizację swoich celów.
Częstym błędem spotykanym w różnych wypowiedziach jest brak lub niewłaściwe rozróżnianie rynku pieniężnego i kapitałowego. Wątpliwości rozwiewa popularna w opracowaniach naukowych zasada, wedle której przedmiotem transakcji rynku pieniężnego są instrumenty o terminie realizacji praw nie dłuższym niż jeden rok. Krótki termin realizacji powoduje, że zdrowy rynek pieniężny jest solidnym fundamentem płynności każdej gospodarki. Według najpopularniejszej klasyfikacji, w ramach tego rynku wyróżnia się rynek międzybankowy depozytów i lokat (w ramach którego w Polsce nabywa się np. bony skarbowe) oraz rynek zbywalnych papierów wartościowych (dotyczy tzw. instrumentów dyskontowych, takich jak certyfikaty depozytowe).
Ostatnim, dotychczas nieomówionym rynkiem jest rynek, w którym przedmiotem transakcji są waluty różnych krajów świata, a więc rynek walutowy. Kluczowym pojęciem dla każdego inwestora działającego na nim jest tak zwany pip (ang. percentage in point), który jest synonimem jednej dziesięciotysięcznej w notowaniach kursów walutowych. Przykładem w/w rynku jest rynek Forex (ang. Foreign Exchange), który cechuje się przede wszystkim hurtowym charakterem. Wynika on z faktu ogromnej liczby uczestników oraz tego, że transakcje na nim są prowadzone przez 24 godziny na dobę, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii. Ograniczenia czasowe wynikają jedynie z otwarcia giełdy w Sydney w poniedziałek o 8:00 oraz zamknięcia giełdy nowojorskiej w piątek o 17:00. Rynek ten jest o tyle ciekawy, że jest on m.in. areną wojen walutowych oraz spekulacji, takich jak ta przeprowadzona przez George’a Sorosa. Amerykanin ponad 20 lat temu (we wrześniu 1992 roku) dokonał spekulacji przeciw funtowi szterlingowi i rozpoczął grę na zniżkę kursu wykorzystując posiadane przez siebie środki w wysokości 10 mld dolarów. Na tej transakcji zarobił aż 1 mld dolarów, a ponadto zmusił Bank Anglii do wycofania funta z mechanizmu ERM II.
Komentarze
Sortuj według: Najistotniejsze
Nie ma jeszcze komentarzy. Skomentuj jako pierwszy i rozpocznij dyskusję