Skoro w Najlepszym Kursie Inwestowania w Akcje poruszyłem temat emisji nowych akcji przez spółkę notowana na giełdzie, to nie mogę też pominąć kwestii, która jest nieodłącznie związana właśnie z podwyższaniem kapitału zakładowego za pomocą wypuszczania na rynek nowych akcji.
Czym są prawa poboru? Definicja
Mowa o prawach poboru, a konkretnie o emisji nowych akcji z zachowaniem praw poboru.
Prawa poboru, najprościej mówiąc, to przywilej dla aktualnych akcjonariuszy spółki podczas wypuszczania nowych akcji na rynek. Polega on na tym, że obecni akcjonariusze mają pierwszeństwo podczas zakupu akcji z nowej emisji przed wszystkimi innymi inwestorami.
Prawa poboru służą temu, aby po zakończeniu emisji nowej serii akcji, dotychczasowi akcjonariusze mogli zachować procentowy udział w głosach na Walnym Zgromadzeniu na identycznym poziomie jak przed emisją.
Przykładowo: jeśli pewien akcjonariusz był w posiadaniu 5% akcji spółki przed emisją nowej serii akcji i zdecydował się na skorzystanie z praw poboru, czyli zapisał się na przysługujące mu akcje, to po zakończeniu emisji jego udział w głosach zostanie utrzymany na poziomie dotychczasowych 5%. Jeśli nie zdecyduje się na zrealizowanie praw poboru i np. je sprzeda, to jego procentowy udział w głosach na WZA spadnie (liczba wszystkich akcji składających się na kapitał zakładowy wzrośnie, a wspomniany akcjonariusz nadal będzie miał w portfelu identyczną liczbę akcji, co przed emisją).
Podczas emisji z zachowaniem praw poboru każdy akcjonariusz otrzymuje dokładnie tyle PP, ile posiadał akcji w dniu ich przyznania. Cena pojedynczej akcji zostaje zmniejszona o wartość prawa poboru. W każdej emisji z PP ustalane jest ile praw poboru konieczne jest do objęcia pojedynczej akcji spółki z nowo wyemitowanej serii (np. za dwa prawa poboru możemy zapisać się na pojedynczą akcję.
Prawo poboru, jak sama nazwa wskazuje, jest przywilejem akcjonariusza, a nie zobowiązaniem, co jednak w żadnym wypadku nie znaczy, że jako akcjonariusze możemy lekceważyć emisje z prawami poboru, nawet gdy nie chcemy wziąć w nich udziału.
Główne cele emisji z prawami poboru
Emisja nowych akcji z zachowaniem praw poboru ma dwa podstawowe cele:
- utrzymanie dotychczasowego układu sił w spółce (dotyczy to głównie dużych, istotnych akcjonariuszy, dla małych inwestorów nie ma to aż tak dużego znaczenia)
- Ochrona przed rozwodnieniem kapitału zakładowego (czyli wejściem nowych akcjonariuszy do spółki, którzy zakupili akcje z nowej emisji)
Ogłoszenie praw poboru - jak powinno wyglądać?
Zanim dojdzie do emisji nowych akcji z zachowaniem praw poboru, spółka musi opublikować ogłoszenie praw poboru dla obecnych akcjonariuszy. Wcześniej oczywiście to Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy musi przegłosować uchwałę o nowej emisji, w ramach której przyznane zostaną prawa poboru.
Ogłoszenie praw poboru jest obowiązkiem spółki - informacja powinna dotrzeć do wszystkich obecnych akcjonariuszy. Ogłoszenie PP powinno zawierać:
- datę przyznania praw poboru i dzień, w którym dojdzie do ich wygaśnięcia (przyjmuje się, że ogłoszenie PP powinno zostać opublikowane przynajmniej miesiąc przed ich przyznaniem, natomiast same prawa poboru muszą być notowane przynajmniej przez trzy sesje giełdowe, zanim dojdzie do ich wygaśnięcia)
- podstawowe informacje na temat emisji: jaka liczba akcji zostanie wyemitowana i o jaką docelową kwotę zostanie podwyższony kapitał zakładowy
- cenę emisyjną akcji
- wartość nominalną praw poboru oraz informację o tym ile praw poboru koniecznych jest do objęcia pojedynczej akcji z nowej emisji (najczęściej jest to 2:1 lub 3:1)
- informację o skutkach niewykonania praw poboru
- termin ogłoszenia przydziału akcji (najczęściej 7 dni od zakończenia subskrypcji)
Jak obliczyć wartość prawa poboru? Wzór i przykład
Prawo poboru jest pełnoprawnym papierem wartościowym, co oznacza że jest zbywalne, czyli mówiąc prościej można go sprzedać, a także kupić. Skoro można nimi handlować, to muszą one mieć jakąś wartość. Skąd zatem bierze się cena praw poboru i jak ją obliczyć?
Teoretyczną wartość praw poboru oblicza się na z wykorzystaniem prostego wzoru na podstawie informacji o cenie rynkowej akcji (S), cenie emisyjnej akcji nowej serii (E) oraz liczbie praw poboru, które uprawniają do objęcia pojedynczej akcji nowej emisji (L).
Przykład: załóżmy, że spółka X jest notowana po 5 PLN za akcję, a cena emisyjna nowych akcji, które chce wypuścić na rynek to 4,50 PLN. Pojedynczą akcję z nowej emisji można objąć za dwa prawa poboru.
W tym przypadku teoretyczna cena praw poboru wynosi 0,1666 PLN i w przybliżeniu taka wartość zostanie odcięta od ceny rynkowej akcji w momencie przyznania PP. (czyli akcje będą wyceniane na 4,8334, co jest spadkiem o ponad 3,3%).
Warto wiedzieć, że prawa poboru w przeciwieństwie do akcji, nie są objęte widełkami notowań, co sprawia że zmienność ich ceny może być całkiem spora. W okresie od przyznania do wygaśnięcia prawa poboru są przedmiotem obrotu na giełdzie, dokładnie jak akcje.
Prawa poboru - kiedy należy z nich korzystać?
Prawa poboru, jak sama nazwa wskazuje, dają akcjonariuszom konkretne uprawnienia, ale do niczego ich nie zobowiązują. Nie znaczy to jednak, że jako akcjonariusze spółki, która ogłosiła emisję nowych akcji z zachowaniem praw poboru możemy taką informację całkowicie zignorować. Jeśli to zrobimy, to stracimy pieniądze, bo nasze prawa poboru wygasną, a my ich nie zrealizujemy, ani nie sprzedamy.
Jeśli nie chcemy być stratni, mamy dwa wyjścia:
- możemy zrealizować nasze prawa poboru i zapisać się na akcje z nowej serii (będzie się to wiązało z koniecznością ich zakupu po cenie emisyjnej)
- jeśli nie jesteśmy zainteresowani zakupem akcji z nowej emisji i realizacją naszych praw poboru, możemy je sprzedać
Komentarze
Sortuj według: Najistotniejsze
Nie ma jeszcze komentarzy. Skomentuj jako pierwszy i rozpocznij dyskusję