- Większość laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ścisłych wywodziła się z najzamożniejszych rodzin
- Ponad trzy czwarte dzieci posiadających najwyższy potencjał naukowy nie miało wystarczającego wsparcia rodzicielskiego.
Laureaci Nagrody Nobla: bogaci ojcowie noblistów
Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ścisłych w większości dorastali w gospodarstwie domowym z najwyższych warstw dochodowych - tak wynika z badania “Access to Opportunity in the Sciences: Evidence from the Nobel Laureates” opublikowanego w październiku 2024 roku.
Paul Novosad, Sam Asher, Catriona Farquharson i Eni Iljazi przeprowadzili badania dotyczące dzieciństwa każdego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ścisłych. Z analizy wykluczyli kategorie Pokój i Literatura, ponieważ jak wskazali, te komisje czasami celowo wybierają osoby pochodzące z ubogich środowisk — w przypadku nauk ścisłych takie zjawisko nie występuje.
Jednym z czynników, które uwzględniono w badaniu, były rankingi dochodów i wykształcenia ojców. Jak wskazano, zawód ojca jest dobrym wskaźnikiem miar statusu społeczno-ekonomicznego i często jest jedyną dostępną zmienną w źródłach historycznych.
„W historii gospodarczej najlepszym miernikiem dzieciństwa dziecka jest często zawód ojca” — czytamy w badaniu. „Zawody matek są rzadziej uwzględniane w zapisach historycznych, wiele z nich zajmowało się domem”.
W swoich badaniach uwzględnili dane dotyczące 715 z 739 laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ścisłych. Zestaw danych obejmuje laureatów z 44 krajów w ciągu 123 lat. Około 4% zwycięzców stanowią kobiety, 35% urodziło się w USA, a 12% pochodzi z Wielkiej Brytanii.
Z badań wynika, że prawie 50% laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ścisłych miało ojca, którego dochody plasowały go w elitarnym gronie 5% najbogatszych osób. Dodatkowo 67% laureatów pochodzi z rodzin, gdzie ojciec znajdował się powyżej 90. percentyla dochodów w kraju urodzenia.
Wykres. Rozkład krajowych percentyli dochodów ojców
Źródło: Access to Opportunity in the Sciences: Evidence from the Nobel Laureates.
Pod względem edukacji, 75% laureatów ma ojców powyżej 90. percentyla wykształcenia.
Wykres. Rozkład krajowych percentyli edukacji ojców
Źródło: Access to Opportunity in the Sciences: Evidence from the Nobel Laureates.
Co ważne, zarówno pod kątem dochodów, jak i edukacji większość zwycięzców pochodzi z najlepszych 5%. Z kolei przeciętny laureat ma ojca na 87. percentylu dochodów i 90. percentylu wykształcenia. Jak podkreślają autorzy, gdyby talent i możliwości były równomiernie rozłożone, przeciętny rodzic laureata znajdowałby się na 50. percentylu.
Zobacz także: Najwięcej Ukraińców trafiło do Niemiec. W Polsce jest ich coraz mniej
W badaniu przeanalizowano także zawody, które najczęściej wykonywali ojcowie laureatów Nagrody Nobla. Najczęstszym zawodem ojca był przedsiębiorca, czyli osoba prowadząca własny biznes. Lekarze, profesorowie i inżynierowie również występują często i są równocześnie w większej liczbie, niż można by się spodziewać w stosunku do ich udziału w populacji. Z kolei zaledwie 3% laureatów dorastało na farmach, podczas gdy ten zawód stanowi 27% w ogólnej populacji.
Wykres. 10 Najczęściej wykonywanych zawodów ojców wśród laureatów Nagrody Nobla (kolor niebieski), wraz z udziałem tego zawodu w populacji (kolor pomarańczowy)
Zobacz także: Samotne kobiety po czterdziestce to najmniej szczęśliwe osoby, pokazało badanie
"Przy tych założeniach nasze szacunki sugerują, że ponad trzy czwarte dzieci urodzonych z najwyższym ukrytym talentem naukowym nie otrzymało uzupełniających rodzicielskich i społecznych wkładów niezbędnych do maksymalnego rozwinięcia” - czytamy.
Wnioski z badania sugerują, że "istnieje ogromny rezerwuar niewykorzystanych talentów naukowych w krajach o niższych dochodach, którym brakuje środków na rozwijanie swoich umiejętności, co ogranicza ludzki potencjał w naukach ścisłych".
"Niewielka liczba laureatów i ich elitarne pochodzenie również podkreślają znaczny niewykorzystany potencjał" - wskazano w badaniu.
"Dostęp do możliwości podwoił się w latach 1901–2023, ale nadal jest bardzo nierówny" - zauważono.
“Talenty są szeroko rozproszone; gdy szanse są nierówne, wielkie talenty są niedożywione, a potencjalne odkrycia naukowe są tracone” - napisano we wnioskach.
Warto mieć na uwadze, że "nierówne szanse w naukach ścisłych ograniczają wkład najbardziej utalentowanych jednostek oraz hamują tempo postępu ludzkości".
Zobacz także: 45% Amerykanów może doświadczyć braku pieniędzy na emeryturze, pokazało badanie
Komentarze
Sortuj według: Najistotniejsze
Nie ma jeszcze komentarzy. Skomentuj jako pierwszy i rozpocznij dyskusję