Reklama
WIG79 997,20-0,25%
WIG202 350,87+0,00%
EUR / PLN4,32-0,01%
USD / PLN3,98+0,04%
CHF / PLN4,48-0,07%
GBP / PLN5,06-0,05%
EUR / USD1,09-0,05%
DAX17 932,68-0,02%
FT-SE7 722,60-0,06%
CAC 408 148,14-0,20%
DJI38 790,43+0,20%
S&P 5005 149,42+0,63%
ROPA BRENT86,71-0,23%
ROPA WTI82,58-0,28%
ZŁOTO2 158,65-0,13%
SREBRO25,05+0,08%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

Dolar nowozelandzki NZD - historia powstania

Janek Gajewski | 16:24 28 wrzesień 2018

Reklama
Aa
Udostępnij
facebook
twitter
linkedin

Dolar nowozelandzki jest oficjalną walutą Nowej Zelandii oraz państw z nią stowarzyszonych  Niue i Wysp Cooka, a także terytoriów zależnych od Nowej Zelandii – Tokelau i antarktycznej dependencji Rossa oraz brytyjskiej kolonii Pitcairn. Wprowadzony 10 czerwca 1967 roku, nowozelandzki dolar dzieli się na 100 centów i zastąpił w obiegu nowozelandzkiego funta. Kod ISO 4217 to /NZD/ potocznie używa się także oznaczenia $, jednak w przypadku możliwości pomyłki (kiedy mowa jest o więcej niż jednym rodzaju dolara), używane jest także oznaczenie NZ$. Powszechnie nowozelandzki dolar określany jest jako kiwi a zawdzięcza to nowozelandzkiemu ptakowi kiwi widniejącemu na rewersie monety jednodolarowej. Dolar nowozelandzki w 2016 r. zakwalifikował się do grupy dziesięciu najważniejszych walut naszego globu.

 

Historia dolara nowozelandzkiego (NZD)                                                                          

Historia NZD  nie jest długa. Brytyjska kolonizacja Nowej Zelandii miała odzwierciedlenie w  walucie używanej od 1840 r. do 1967 roku. Walutą obiegową w Nowej Zelandii stał się funt nowozelandzki utworzony na wzór funta szterlinga. Wprowadzenie funta w 1840 r. i uporządkowanie monetarnego chaosu związane było formalnym utworzeniem kolonii pozostającej w ścisłej zależności od Wielkiej Brytanii. Funt dzielił się na 20 szylingów i 240 pensów.             Zbiegiem czasu mimo coraz wyraźniejszego zrywania związków z Wielką Brytanią (zakończonego w 1947 roku), nowozelandzkie władze nie decydowały się na szybkie wprowadzenie nowej waluty. Funt nowozelandzki  w latach 30 – tych uległ silnej dewaluacji, aż w końcu powołana przez rząd komisja  dostała zadanie opracowania szczegółów nowej waluty. Na początku lat 50 – tych  rozpoczęła się poważna dyskusja na temat konieczności zastosowania dziesiętnego systemu pieniężnego. Podobna debata toczyła się w Wielkiej Brytanii. Ostatecznie Nowa Zelandia wprowadziła dziesiętny system pieniężny cztery lata przed Wielką Brytanią (tzn. w 1967 r.). Nowa Zelandia długo przygotowywała się do wymiany pieniędzy (od 1957).Częścią procesu konsultacji był wybór nazwy nowego pieniądza. Było wiele propozycji między innymi zeal (od nazwy kraju, a w języku angielskim oznaczającym zapał, gorliwość) oraz „kiwi” (od nazwy ptaka powszechnie kojarzonego z Nową Zelandią). Ta ostatnia nazwa przetrwała i do dziś jest kolokwialnym określeniem dolara nowozelandzkiego. Podobnej potocznej nazwy nie posiada cent nowozelandzki, który reprezentuje jedną setną część lokalnego dolara. Nazwa centa wywodzi się z łacińskiego słowa „centum” (sto).

Z kolei słowo „dolar” jest nawiązaniem do dolara amerykańskiego i wcześniejszych dolarów hiszpańskich (ang. spanish dollars), które powszechnie były walutą handlową od XVI  do XIX wieku. Dolar nowozelandzki /NZD/zaistniał w momencie gdy jego odpowiednik z USA był już  rozpoznawalną walutą o światowym znaczeniu. NZD początkowo był mocno powiązany z notowaniami dolara amerykańskiego.

W momencie wejścia waluty do obiegu za jednego funta nowozelandzkiego płacono dwa dolary, za jednego szylinga 10 centów, a za jednego pensa 5/6 centów.

Należy zaznaczyć,że do chwili wymiany pieniędzy w 1967 r. nowozelandzkie funty były również walutą Samoa, będącego do1962r. terytorium zależnym od Nowej Zelandii. Wymiana pieniądza była okazją dla Samoa do wprowadzenia własnej, samoańskiej waluty. Mimo faktu,że stare pieniądze oparte na funcie zostały wycofane w 1967 r., to niektóre monety można było przez wiele lat spotkać w obiegu. Były to monety o nominale 6 pensów (równowartość 5 ¢) i 1 florena, czyli 2 szylingów (równowartość 20 ¢), miały one identyczne wymiary i masę, jak ich dziesiętne odpowiedniki. Przed 2006 rokiem w obiegu pojawiały się też prawie identyczne monety australijskie i singapurskie o niskich nominałach.

Monety dolara nowozelandzkiego    

Reklama

W 1967 roku wprowadzono do obiegu 6 monet o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 50 ¢. Monety  nominałach 1 i 2 ¢ zostały wycofane z obiegu w 1990 roku a w lutym 1991 r. wprowadzono do obiegu monety o nominałach 1 i 2 $. W marcu 2005 nowozelandzki bank centralny ogłosił wycofanie z obiegu monet o nominale 5 ¢. Wraz z wycofaniem z obiegu monet 5 ¢ zostały wprowadzone nowe, mniejsze monety o nominałach 10, 20 i 50 ¢.Obecne monety centowe zostały wycofane z obiegu w październiku 2006, ale zachowały swoją wartość nominalną i będą mogły być wymieniane przez nieograniczony czas w siedzibie Reserve Bank of New Zealand. Obecnie w nowozelandzkim obiegu znajdują się monety o nominałach 10, 20 oraz 50 centów oraz 1 i 2 dolarów. Na awersie monet umieszczany jest profil obecnie panującej Królowej Elżbiety II. Dotychczas używane były trzy wzory profilu królowej: młoda do 1985 r., starsza w koronie w latach 1986-1998 i najstarsza od 1999 r. do teraz.

 

10 centów (¢)                                                                                                                    

Na rewersie wykonanej ze stali i miedzi monecie 10 centowej znajduje się maoryska maska. Monety o nominale 10 centów z 1967 i 1969r. miały na rewersie dodatkowo napis one shilling.    Od 1970 r. zrezygnowano z niego.

20 centów (¢)                                                                                                                         

W listopadzie 1990 r., dla uczczenia 150. rocznicy europejskiego osadnictwa na Nowej Zelandii, wprowadzono do obiegu nową monetę o nominale 20 centów wykonaną z niklu i stali . Na rewersie tej monety w miejsce poprzednio widniejącego tam kiwi umieszczono maoryską rzeźbioną figurę, zwaną w języku maoryskim pukaki. Wzór ten został zachowany na monecie 20-centowej po 2006 .       

50 centów (¢)                                                                                                                       

Na  rewersie monety wykonanej z niklu i stali widzimy okręt HMS Endeavour kapitana James’a Cook’a na tle góry Taranaki.

1 dolar (NZ$)                                                                                                                              

Reklama

Na rewersie monety wykonanej z brązu i aluminium  możemy zobaczyć ptaka kiwi i srebrną paproć.                                                                                                                                                                     

2 dolary (NZ$)                                                                                                                                  

Na rewersie monety wykonanej z brązu i aluminium jest czapla wschodnia.

 

Banknoty nowozelandzkie

FXMAG forex dolar nowozelandzki nzd - historia powstania nzd 1

FXMAG forex dolar nowozelandzki nzd - historia powstania nzd 1

 Na początku wprowadzono do obiegu 6 banknotów o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 100 $. W tym czasie nie istniał banknot 50 $, został on wprowadzony do obiegu dopiero w 1983 r. W 1993roku wycofano z obiegu banknoty o nominałach 1 i 2 $. Od 1999r. banknoty drukowane są na podłożu polimerowym. Szata graficzna wszystkich banknotów skomponowana jest według tego samego schematu. W centralnej części awersu znajduje się portret wybitnego Nowozelandczyka oraz motyw związany z tą osobą. W lewej części awersu nadrukowano farbą zmienną optycznie symbol ptaka związanego z Nową Zelandią. Ten błyszczący obrazek zmienia kolor wraz ze zmianą kąta oświetlenia. W prawej części awersu widzimy duże przezroczyste okienko, w którym umieszczono kilka zabezpieczeń: hologram z tym samym ptakiem, nominałem i mapą oraz wypukły nominał .   W prawym dolnym rogu rewersu banknotu widzimy liść paproci nadrukowany farbą zmienną optycznie. Liść ten jest widoczny gdy patrzymy na banknot pod światło.

 

5 dolarów nowozelandzkich (NZD)                                                                                        

Banknot 5 dolarów nowozelandzkich otrzymał tytuł Banknotu Roku /Bank Note of the Year Award 2015/. Pomarańczowy banknot z awersem przedstawiającym nowozelandzkiego himalaistę Sir Edmunda Hillary`ego, górę Cook`a oraz traktor Massey Ferguson (traktora nie ma już na nowych pięciodolarówkach drukowanych od 2015).W lewej części awersu nadrukowano farbą zmienną optycznie symbol ptaka związanego z Nową Zelandią.Rewers przedstawia pingwina Hoiho, wyspę Campbella oraz roślinę – Campbell Island Daisy.

10 dolarów nowozelandzkich (NZD)                                                                        

Reklama

Niebieski banknot, na awersie znajduje się nowozelandzka sufrażystka Kate Sheppard oraz białe kwiaty kamelii, a na rewersie niebieska kaczka oraz rzeka(stary banknot z1999r) a na nowym drukowanym od 2015 roku jest niebieska kaczka i roślina Dracophyllum (roślina z rodziny wrzosowatych) oraz paproć Kiokio.

20 dolarów nowozelandzkich (NZD)                                                                                 

Banknot zielony z awersem z wizerunkiem Królowej Elżbiety II oraz budynkiem nowozelandzkiego parlamentu, zaś rewers przedstawia nowozelandzkiego sokoła – Karearea, kwiat z rodziny astrowatych – Pachystegia insignis oraz górę Tapuaenuku.

50 dolarów nowozelandzkich (NZD)                                                                                     

Banknot fioletowy z awersem prezentującym nowozelandzkiego polityka i prawnika oraz etnografa i historyka maoryskiego Sir Apirana Turupa Ngata oraz dom spotkań obok jego domu rodzinnego, z rewersem prezentującym Entoloma hochstetteri – gatunek grzybów oraz ptaka Koralnika modropłatkowego i park leśny Pureora.

100 dolarów nowozelandzkich (NZD)                                                                                 

Banknot różowy z awersem z podobizną chemika i fizyka Ernesta Rutherorda oraz jego noblowskiego medalu który otrzymał dziedzinie chemii w 1908 roku i z rewersem przedstawiającym ćmę Declana egregia, ptaka Moryska żółtogłowego oraz dolinę Eglinton.

Władze monetarne

Władzę monetarną w Nowej Zelandii sprawuje Reserve Bank of New Zealand (RBNZ), czyli Bank Rezerw Nowej Zelandii. Jego historia sięga zaledwie lat 30 ubiegłego stulecia. RBNZ został założony w 1934 roku, niedługo po tym jak ówczesny prezes Banku Anglii, Otto Niemayer, został poproszony przez premiera Nowej Zelandii o utworzenie raportu dotyczącego bankowości i waluty w Nowej Zelandii. Siedziba Reserve Bank of New Zealand znajduje się w Wellington – stolicy Nowej Zelandii. Obecnie RBNZ działa na podstawie przepisów wynikających z ustawy Reserve Bank of New Zealand Act 1989. Nowozelandzki bank centralny odpowiedzialny jest za emisję nowozelandzkiej waluty/NZD/ oraz za politykę monetarną kraju. Bank nie obsługuje klientów indywidualnych i nie oferuje ubezpieczenia depozytów, a zajmuje się jedynie obsługą banków. W 100% jest on własnością rządu Nowej Zelandii. Oznacza to, że cały zysk banku centralnego stanowi zysk nowozelandzkiego Skarbu Państwa.

 

 

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem?

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Napisz do redakcji


Janek Gajewski

Janek Gajewski

Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego Wydziału Ekonomii Finansów i Zarządzania. Aktywny inwestor obecny na rynku Forex od 9 lat. Inwestuje głównie na długoterminowych pozycjach i specjalizuje się w analizie technicznej. Pracował w bankowym dziale analiz na stanowisku anlityk finanoswy.


Tematy

Reklama

Czytaj dalej