Reklama
WIG82 561,91+1,23%
WIG202 426,99+1,34%
EUR / PLN4,32+0,04%
USD / PLN4,00+0,21%
CHF / PLN4,42+0,18%
GBP / PLN5,05+0,25%
EUR / USD1,08-0,19%
DAX18 491,16+0,08%
FT-SE7 949,01+0,21%
CAC 408 230,73+0,32%
DJI39 760,08+1,22%
S&P 5005 248,49+0,86%
ROPA BRENT86,39+0,81%
ROPA WTI82,53+0,99%
ZŁOTO2 209,64+0,82%
SREBRO24,53-0,16%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

rynki wschodzące Emiratów Arabskich

Systemy ekonomiczne oparte na ropie naftowej zwracają uwagę szczególnie dzisiaj, gdy świat powoli  zmierza w kierunku energii odnawialnej. Kolejne dwa z omawianych w serii rynków wschodzących - Zjednoczone Emiraty Arabskie i Arabia Saudyjska, to modelowe przykłady państw, których potęga nie istniałaby, gdyby nie "czarne złoto". W jaki sposób udało im się osiągnąć obecny status i jak mają zamiar poradzić sobie z transformacją energetyczną na świecie?

 

Interesują Cię rynki wschodzące Arabii Saudyjskiej i ZEA? Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jak aktualnie wyglądają zależne od ropy naftowej rynki wschodzące Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Arabii Saudyjskiej
  • W jaki sposób oba państwa planują utworzyć alternatywne źródła dochodu
  • Jak wyglądało IPO spółki Saudi Aramco w 2019 roku
  • W co inwestować w 2022 roku na rynkach bliskiego wschodu - wraz z przykładami spółek z kilku różnych sektorów
  • Czym jest projekt budowy miasta przyszłości, który ma zamiar zrealizować Arabia Saudyjska

 

Perły pustyni - rynki wschodzące Emiratów Arabskich

Do 1971 roku, teren obecnych ZEA dzielił się na kilka różnych królestw, składających się na kolonię, pozostającą pod władaniem korony brytyjskiej. Przed ich zjednoczeniem oraz inwestycją w infrastrukturę umożliwiającą wydobycie ropy naftowej, największą branżą był tam połów pereł, następnie eksportowanych do bogatszych państw. Dwie wojny światowe oraz rozwój japońskiej technologii syntetycznej produkcji pereł pokrzyżował szyki Brytyjczykom, sprawiając, że utrzymanie kolonii stawało się coraz mniej opłacalne. Dokładając do tego stosunkowo wysokie ryzyko wystąpienia wewnętrznych konfliktów, było kwestią czasu, aż Anglia pozbędzie się mało rentownego aktywa.

Reklama

Historia państwa, jakim znamy je dzisiaj, zaczyna się od odkrycia złóż ropy naftowej i utworzenia niepodległych, Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Największym partnerem handlowym Emiratów stała się wówczas… Japonia, która wcześniej pogrzebała arabską branżę połowu pereł. Kraj kwitnącej wiśni miał wówczas spory problem z niedoborem bogactw naturalnych i w przeciwieństwie do państw zachodnich, nie ustabilizował kontaktów z dostawcami.

Z czasem, władze zaczęły dywersyfikować swoje działania, nie ograniczając się do jednego źródła przychodów, jednak ZEA do dzisiaj pozostają w sporym stopniu zależne od ropy. Aktualnie, według OPEC, eksport surowca ma odpowiadać za około 30% PKB generowanego przez tamtejszą gospodarkę.

Istnieje kilka zagrożeń, przed którymi próbują uchronić się Zjednoczone Emiraty Arabskie. Państwo korzysta ze świetnego położenia, które stanowi centralny punkt między Europą, Azją i Afryką, dzięki czemu jest dziś istotnym przystankiem światowego transportu. Z drugiej strony, niekorzystny klimat wiąże się z problemami z dostępem do wody i z niemal nieistniejącym rolnictwem.

Co stanie się z ekonomią, jeśli zainteresowanie ropą naftową spadnie, ze względu na transformację energetyczną, lub jej złoża zwyczajnie się wyczerpią? Odpowiedzi należy szukać w najmniej oczekiwanym miejscu.

 

Drogówka w Lamborghini, brak podatków i ziemia za darmo

Reklama

Wizytówka Emiratów - Dubaj, jest bodajże jedynym miastem na świecie, w którym flota policyjnych pojazdów składa się z marek takich, jak Ferrari, Lamborghini czy Bugatti. Powód? Na pierwszy rzut oka - brak. Cały ten przepych tak po prostu jest, budując wizerunek Dubaju jako światowej stolicy próżności. To, co na pozór wydaje się wyrzucaniem pieniędzy w błoto, jest jednak częścią przemyślanej strategii marketingowej, która przyciąga do miasta turystów z całego świata. Dubaj kojarzy się z pieniędzmi, co przyciąga jeszcze więcej pieniędzy. Chociaż nie jest najchętniej odwiedzanym, a "tylko" jednym z najchętniej odwiedzanych zakątków świata, turyści wydają tu nawet 60% więcej niż w Londynie i Nowym Jorku. Co więcej, każdy z nich ma przynajmniej jeden powód, by osiedlić się tam na stałe.

 

Rynki wschodzące ZEA dbają o rdzennych mieszkańców

Wszystko przez to, że na papierze, Emiraty stanowią materializację snów najbardziej zatwardziałych wolnorynkowców. Państwo nie pobiera od mieszkańców podatku dochodowego, a na zwolnienie z podobnych kosztów mogą liczyć także korporacje.

W 2019 roku Dubaj zajmował czwarte miejsce na liście najczęściej odwiedzanych miejsc na świecie

Co roku, największe miasto Emiratów Arabskich przyciąga futurystyczną architekturą, dokładając swoją cegiełkę do ogółu przychodów generowanych przez branżę turystyczną. Jeszcze kilka lat temu, turystyka w Dubaju odpowiadała za około 4.6% PKB ZEA oraz 4.8% całości tamtejszego rynku zatrudnienia.

Dubaj nocą

Dubaj nocą

Sytuacja wygląda jeszcze lepiej z perspektywy obywateli

Reklama

Tamtejsza młodzież może liczyć m.in. na przyznawane przez rząd, darmowe ziemie przeznaczone pod budowę domów czy pożyczki z zerowym oprocentowaniem. Chociaż osoby mogące pochwalić się paszportem z Emiratów stanowią zaledwie ok. 11.5% populacji kraju, którego gospodarka napędzana jest przez obcokrajowców (m.in. z Indii i Pakistanu), wspomniany wcześniej system podatkowy przekłada się na stosunkowo wysoki poziom zadowolenia mieszkańców. Ten z kolei pozwolił ZEA zachować stabilność podczas Arabskiej Wiosny, gdy sąsiednie kraje borykały się z zamieszkami i konfliktami zbrojnymi, wybuchającymi ze względu na ubóstwo, bezrobocie czy nadużywanie władzy.

Nic tylko pakować walizki, obrać kierunek na tę utopię pośród piasków pustyni, osiedlić się, otrzymać obywatelstwo i liczyć profity

Cóż - nie do końca. Wspominaliśmy już, że obywatele Emiratów stanowią zaledwie 11.5% populacji. Jest tak dlatego, że bez względu na długość pobytu, obcokrajowiec nie jest w stanie otrzymać arabskiego paszportu. Kolejny problem stanowią nierówności, czyli jeden z największych problemów, z jakimi borykają się rynki wschodzące.

 

Nierówności społeczne to jeden z większych problemów, z którymi mierzą się rynki wschodzące

Według danych z 2018 roku, 1% mieszkańców Zjednoczonych Emiratów Arabskich ma posiadać ponad 50% całości bogactwa państwa. Przy tym, jak łatwo się domyślić, zwracając uwagę na brak możliwości uzyskania obywatelstwa przez przyjezdnych - tubylcy i pracownicy spoza granic kraju bynajmniej nie są traktowani równo. Granica ubóstwa spoczywa tutaj w okolicach 22$ dziennie, przy czym w większości to właśnie obcokrajowcom zdarza się żyć poniżej niej.

Władze nie celują jednak w zbudowanie utopii, a przyciągnięcie ludzi zamożnych, którzy będą współtworzyć przyszłe centrum światowego biznesu, w całości zależne - na wzór rynków rozwiniętych, od sektora usług.

Reklama

Jedną z przeszkód może być fakt, iż Emiraty, jako jeden z wielu krajów arabskich, bardzo poważnie traktuje Prawo Szariatu, co sprawia, że są nieszczególnie atrakcyjne kulturowo. Mimo wszystko nadal uważa się je za państwo zdecydowanie bardziej progresywne i otwarte na potrzeby przyjezdnych niż ich sąsiad i jednocześnie kolejny, ważny rynek bliskiego wschodu - Arabia Saudyjska.

 

Rynki wschodzące Arabii Saudyjskiej i najbardziej dochodowa spółka świata

2019 rok przyniósł jedno z najdziwniejszych IPOs, jakie kiedykolwiek widział świat inwestowania. Głównym bohaterem była spółka Saudi Aramco - koncern paliwowy z Arabii Saudyjskiej. Tym, co czyniło wejście jej udziałów do publicznego handlu dość nieoczekiwanym, był fakt, iż takie przedsięwzięcie… nie było jej niespecjalnie potrzebne. Firma rok w rok generowała pokaźne przychody - tylko w 2019 roku udało jej się osiągnąć zysk netto rzędu 110 miliardów dolarów. Dla porównania, drugi na liście najbardziej dochodowych spółek tamtego roku, amerykański gigant technologiczny - Apple, zarobił "jedynie" 60 miliardów.

 

Saudi Aramco

Saudi Aramco

Reklama

Źródło: CNBC

 

Nie dość, że zebrane podczas IPO pieniądze miały zostać zainwestowane nie w rozwój samej Saudi Aramco, a m.in. w specjalny fundusz majątkowy (o którym później), to do publicznego obrotu wprowadzono zaledwie kilka procent udziałów. Ważne jest także, że same udziały znalazły się na saudyjskiej giełdzie Tadawul. Dla większej kontroli nad handlem zdecydowano się nie wystawiać ich na amerykańskim rynku, który przyciągnąłby zapewne większą liczbę chętnych. Negatywne konsekwencje wynikające z takiego ruchu miała zrównoważyć agresywna kampania marketingowa, jednak, ze względu na utrudniony dostęp do akcji i ewentualne problemy z płynnością na saudyjskiej giełdzie, Saudi Aramco raczej nie należy do faworytów zachodnich inwestorów. To wszystko mimo faktu, że w momencie IPO, spółka oferowała dywidendę w wysokości aż 4.4%.

 

Arabia Saudyjska jest całkowicie zależna od eksportu ropy

Wielkość spółki prowokowała krążące w środowisku żarty, jakoby to nie Saudi Aramco należało do Arabii Saudyjskiej, a Arabia Saudyjska do Saudi Aramco. Koncern od dawna stanowi symbol państwa, które zależy od eksportu ropy.

Reklama

 

Wykres 1. Na przestrzeni ostatnich dekad, Arabia Saudyjska pozostawała największym eksporterem ropy naftowej na świecie. Tuż za nią znalazły się Rosja, ZEA, Nigeria i Iran. W 2020 roku Saudowie odpowiadali za około 17.2% globalnego eksportu surowca. Następne na liście Rosja oraz Irak to kolejno 11, oraz 7.7%. Według OPEC, na terenie Arabii ma znajdować się około 18% światowych złóż ropy.

eksporterzy ropy

eksporterzy ropy

Źródło: Wikipedia

 

Władze państwa muszą mieć jeszcze większą, niż ich koledzy z Emiratów, świadomość ryzyka związanego z tą zależnością

Reklama

Obecnie, eksport surowca odpowiada aż za 50% generowanego PKB. Stąd także plany wyjścia z sytuacji - jednym z nich jest rozwinięcie funduszu majątkowego. Z podobnego (stanowiącego wyznacznik jakości) rozwiązania skorzystała europejska potęga naftowa - Norwegia, otwierając fundusz, który dzisiaj wart jest około 1.35 tryliona dolarów w aktywach.

Książę Arabii Saudyjskiej, Mohammad Bin Salman, oczekuje jednak pomnożenia wartego aktualnie około 440 miliardów dolarów funduszu, do kwoty sięgającej 2 trylionów. Tym samym, ambicją państwa jest zarządzanie największym tego typu funduszem na świecie. O dziwo to jeden z bardziej realistycznych planów, stanowiących część tzw. projektu Vision 2030, przy którym szalone pomysły Elona Muska nagle wyglądają na bardziej pragmatyczne.

 

Kto bogatemu zabroni? Projekt NEOM, czyli utopia pod sztucznym księżycem

Najbardziej ekstrawagancką wizją arabskiego księcia jest bowiem the Line - część wizji NEOM i projekt długiego na 170 km miasta korzystającego z najnowocześniejszych technologii, które połączy północny zachód państwa z wybrzeżem Morza Czerwonego. Przedsięwzięcie miałoby stać się symbolem nowej, niezależnej od eksportu ropy, Arabii Saudyjskiej. Miasto stanowiłoby swego rodzaju centrum biznesu - zautomatyzowane oraz napędzane tylko i wyłącznie energią odnawialną. Na tym pomysł się nie kończy - w planach miasta nie uwzględnia się budowy dróg, ponieważ za transport miałyby odpowiadać podziemna, oparta na sztucznej inteligencji, komunikacja. Dodatkowo, nad metropolią przyszłości miałby zawisnąć… sztuczny księżyc.

Co ciekawe, tak jak Hyperloop okazał się projektem wcale nie tak świeżym (pomysł liczy sobie około 150 lat), tak i miasto-pas niekoniecznie musiało powstać w wyobrazni Mogammada Bin Salmana. Podobne idee jeszcze w latach 60 XX wieku zrodziły się w głowie polskiego architekta - Oskara Hansena.

Reklama

Według szacunków, w przypadku realizacji projektu the Line, miasto mogłoby stać się atrakcją turystyczną, która dodatkowo stworzy setki tysięcy nowych miejsc pracy. Plany materializacji tak ambitnego projektu w tak krótkim czasie powinny być jednak brane z przymrużeniem oka. Nie da się jednak ukryć, że Arabia Saudyjska faktycznie robi wszystko, by tak szybko, jak to tylko możliwe, uniezależnić się do "czarnego złota", które niegdyś zapewniło jej dobrobyt.

 

Rynki wschodzące: w co inwestować w 2022 roku w Zjednoczonych Emiratach Arabskich?

Jak mówiliśmy, ekonomia ZEA w dużym stopniu wciąż opiera się na eksporcie ropy naftowej. Z równania należy wyłączyć jednak Dubaj, który poczynił największe kroki w stronę alternatywnych źródeł dochodu - rolę odegrał tu fakt, iż emirat ten jest relatywnie ubogi w złoża surowca.

 

Diagram 1. Wskaźniki PKB i Import/Eksport - ZEA.

Reklama

Wskaźniki PKB i Import/Eksport - ZEA.

Wskaźniki PKB i Import/Eksport - ZEA.

Źródło: Fanack.com

 

W ostatnich latach przemysł odpowiadał za około połowę PKB generowanego przez ZEA. Drugim najważniejszym był sektor usług, a rolnictwo stanowiło o niewielkim ułamku gospodarki. Najciekawsze, rozwijające się branże tamtejszego rynku to przede wszystkim finanse i nieruchomości.

 

Dubai Financial Market

Symbol

DFM: DFM

Cena

2.63 AED

Kapitalizacja rynkowa

20.70 mld AED

Firma obsługuje giełdę papierów wartościowych w Dubaju, działając na rynku wtórnym obrotu akcjami spółek, obligacjami rządowymi i korporacyjnymi oraz innymi instrumentami finansowymi. Jednocześnie, Dubai Financial Market oferuje swoim klientom rozwiązania online ułatwiające m.in. odbiór dywidend, jak i sam handel.

 

Wykres 2. Ostatni kwartał 2021 roku przyniósł ponad 150-procentowy wzrost cen walorów DFM.

Dubai Financial Market

Dubai Financial Market

Reklama

Źródło: Tradingview

 

Emirates NBD PJSC

Symbol

DFM: EMIRATESNBD

Cena

14.00 AED

Kapitalizacja rynkowa

88.43 mld AED

Jeden z najważniejszych banków na bliskim wschodzie. Emirates NBD obsługuje klientów detalicznych i korporacyjnych, oferując usługi takie, jak konta oszczędnościowe i inwestycyjne, karty kredytowe, produkty ubezpieczeniowe czy zarządzanie kapitałem. Oddziały firmy, obok ZEA, znajdziemy m.in. w Egipcie, Arabii Saudyjskiej i Singapurze, a także w Wielkiej Brytanii.

 

Reklama

Wykres 3. W 2021 roku bank Emirates osiągnął na giełdzie rekordowy poziom 14 AED za walor. 

bank Emirates

bank Emirates

Źródło: Tradingview

 

Union Properties

Przedsiębiorstwo działające w branży nieruchomości, założone w 1987 roku. Union Properties zajmuje się inwestowaniem, zarządzaniem oraz sprzedażą nieruchomości na terenie Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Obok tego, angażuje się m.in. w produkcję i sprzedaż klimatyzacji oraz systemów przeciwpożarowych.

Reklama

 

Symbol

DFM: UPP

Cena

0.34 AED

Kapitalizacja rynkowa

1.47 mld AED

Wykres 4. Wycena jednej akcji Union Properties znajduje się przy najniższych poziomach od momentu wejścia spółki na giełdę.

 

Union Properties

Union Properties

Reklama

Źródło: Tradingview

 

Rynki wschodzące: w co inwestować w 2022 roku w Arabii Saudyjskiej?

Charakterystyczną cechą arabskiej ekonomii jest fakt, iż sektor publiczny zatrudnia aż około 67% pracującej populacji,  przy czym płace przewyższają tu te oferowane przez sektor prywatny. Największą aktywność ekonomiczną notują usługi, a następny na liście jest przemysł, przy czym rolnictwo odpowiada za nieco większą, niż w przypadku Emiratów, część gospodarki.

 

Diagram 2. Wskazniki PKB i Import/Eksport - Arabia Saudyjska. 

Reklama

Diagram 2. Wskazniki PKB i Import/Eksport - Arabia Saudyjska.

Diagram 2. Wskazniki PKB i Import/Eksport - Arabia Saudyjska.

Źródło: Fanack.com

 

Najważniejszym towarem eksportowym pozostaje ropa naftowa, dlatego nie sposób pominąć tej branży, rozpatrując ewentualne możliwości inwestycyjne. Obok niej, okazje mogą stwarzać branże finansowa i energetyczna.

 

Saudi Aramco

Symbol

TADAWUL: 2222

Cena

34.75 SAR

Kapitalizacja rynkowa

6.95 bln SAR

Największy producent ropy naftowej i jednocześnie najbardziej dochodowa spółka na świecie. Założone już w 1933 roku Saudi Aramco w zdecydowanej większości należy do rządu Arabii Saudyjskiej, który w 2019 roku zdecydował się oddać niewielki ułamek firmy na rynku publicznym.

 

Wykres 5. Cena spółki Saudi Aramco od IPO na Tadawul w 2019 roku. Chociaż na papierze, oferta kusiła wysoką dywidendą i stabilną pozycją koncernu, bezpośrednia inwestycja okazała się na tyle problematyczna, że zniechęciła sporą część potencjalnych kupujących.

Saudi Aramco notowania

Saudi Aramco notowania

Reklama

Źródło: Tradingview

 

Sabic

Symbol

TADAWUL: 2020

Cena

167 SAR

Kapitalizacja rynkowa

80.4 mld SAR

Saudyjskie, państwowe przedsiębiorstwo chemiczne, obsługujące m.in. przemysł czy branżę motoryzacyjną, transportową i budowlaną. Druga największa spółka znajdująca się na rynkach publicznych bliskiego wschodu, stanowiąca jednocześnie część koncernu Saudi Aramco.

 

Reklama

Wykres 5. Sabic, obok DFM i Emirates NBD, należy do grona spółek z bliskiego wschodu, które w ostatnim czasie znacznie zyskały na wartości. Za jedną akcję firmy musimy dziś zapłacić ponad dwukrotnie więcej, niż na początku 2020 roku.

Sabic notowania

Sabic notowania

Źródło: Tradingview

 

Saudi Electricity

Symbol

TADAWUL: 5110

Cena

24.38 SAR

Kapitalizacja rynkowa

99.08 mld SAR

Reklama

Spółka zajmująca się generowaniem i dystrybucją energii elektrycznej w Arabii Saudyjskiej. W 2019 roku magazyn Forbes umieścił firmę na 5 miejscu listy największych przedsiębiorstw na tamtejszym rynku.

 

Wykres 6. Saudi Electricity najwięcej czasu spędziła w widełkach 12-32 SAR, przez co aktualna cena - 24 SAR, może nie być szczególnie korzystna.

Saudi Electricity wykres

Saudi Electricity wykres

Źródło: Tradingview

Reklama

 

Al-Rajhi Bank

Symbol

TADAWUL: 1120

Cena

139 SAR

Kapitalizacja rynkowa

342 mld SAR

Największy na świecie bank islamski, angażujący się w działania na rynkach międzynarodowych. Instytucja obsługuje segmenty: korporacyjny, skarbowy, inwestycyjny oraz pośrednictwa finansowego, gdzie oferuje m.in. konta bankowe, karty debetowe i kredytowe czy szeroki wachlarz ubezpieczeń.

 

Wykres 7. Al-Rajhi Bank to największy bank islamski na świecie. Od końca ubiegłego roku, cena spółki na giełdzie Tadawul znajduje się w trendzie wzrostowym, który doprowadził ją w okolice historycznego szczytu z przełomu lat 2005/2006.

Reklama

Al-Rajhi Bank

Al-Rajhi Bank

Źródło: Tradingview

 

Inwestowanie na bliskim wschodzie - Fundusze Exchange Traded Fund (ETF)

Osoby, które czują się niezbyt pewnie na rynkach wschodzących bliskiego wschodu, mogą zainwestować w jeden z zarządzanych przez BlackRock, funduszy ETF. W krótkim zestawieniu znajdują się MSCI UAE ETF dla rynku Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz MSCI Saudi Arabia ETF, dla Arabii Saudyjskiej. Dodatkową propozycją jest MSCI Emerging Markets ETF, na który składają się spółki z rynków wschodzących całego świata.

 

Reklama

Wykres 8. Zestawienie wykresów historycznych trzech przedstawionych poniżej funduszy ETF.

Zestawienie wykresów historycznych trzech przedstawionych poniżej funduszy ETF.

Zestawienie wykresów historycznych trzech przedstawionych poniżej funduszy ETF.

Źródło: Koyfin

 

iShares MSCI UAE ETF

Symbol

NASDAQ: UAE

Cena

$17.22

Najważniejsze spółki: 

  • First Abu Dhabi Bank: 22.15%
  • Emirates Telecom: 25.11%

 

iShares MSCI Saudi Arabia ETF

Symbol

NYSEARCA: KSA

Cena

$39.71

Najważniejsze spółki:

  • Al Rajhi Bank: 15.40%
  • The Saudi National Bank: 12.57%

 

iShares MSCI Emerging Markets ETF 

Symbol

NYSEARCA: EEM

Cena

$50.04

Najważniejsze spółki (bliski wschód):

  • The Saudi National Bank: 0.45%
  • Emirates Telecom: 0.39%
Czytaj więcej

Artykuły związane z rynki wschodzące Emiratów Arabskich