Reklama
WIG82 745,58+1,45%
WIG202 436,05+1,72%
EUR / PLN4,30-0,26%
USD / PLN3,98-0,16%
CHF / PLN4,42+0,35%
GBP / PLN5,03-0,03%
EUR / USD1,08-0,11%
DAX18 501,15+0,13%
FT-SE7 952,62+0,26%
CAC 408 205,81+0,01%
DJI39 766,16+0,02%
S&P 5005 251,40+0,06%
ROPA BRENT86,61+1,06%
ROPA WTI82,74+1,25%
ZŁOTO2 221,34+1,35%
SREBRO24,86+1,18%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

rachunek przepływów pieniężnych

Analiza sprawozdań finansowych jest jedną z najważniejszych umiejętności, którą powinien posiadać inwestor chcący inwestować w papiery wartościowe spółek. Wśród wielu metod dominują głównie analizy oparte na wskaźnikach. Zazwyczaj odnoszą się one do bilansu oraz rachunku zysków i strat. W mniejszym stopniu stosowane są wskaźniki dotyczące rachunku przepływów pieniężnych, którym zamierzam poświęcić osobny artykuł. Tym razem jednak chciałbym zająć się najprostszą, jak sądzę, metodą analizowania rachunku przepływów pieniężnych.

 

Analizowanie cash flow

Rachunek przepływów pieniężnych informuje nas o rzeczywistym przepływie gotówki w spółce, a nie o zyskach i stratach, które nie zawsze pociągają ze sobą faktyczny przepływ pieniądza. Nie brak jest spółek, które mają poważne problemy pieniężne mimo osiąganych zysków. Nie brak również spółek stratnych, które sprawnie radzą sobie z przepływem pieniądza. Dlatego też niezwykle istotną częścią analizy finansowej przedsiębiorstwa jest analiza rachunku przepływów pieniężnych.

Bardzo prostą metodą tej analizy jest badanie kierunków przepływów pieniężnych w różnych sferach działalności przedsiębiorstwa. Więcej na temat konstrukcji rachunku przepływów pieniężnych możecie przeczytać w artykule poświęconym temu zagadnieniu. W tym miejscu przypomnę tylko, że rachunek przepływów pieniężnych (cash flow) informuje o wpływach i wydatkach w trzech segmentach działalności jednostki: operacyjnej (związanej z jej podstawową działalnością), inwestycyjnej oraz finansowej.

Reklama

Pomijając sytuację, w której wpływy równają się wydatkom lub jedne i drugie są równe 0, istnieje 8 możliwych konfiguracji wpływów i wydatków z poszczególnych segmentów działalności. Każda z tych konfiguracji wskazuje charakteryzuje różne sytuacje, w których może znaleźć się jednostka. Ich interpretacja pomaga lepiej zrozumieć w jakim stadium rozwoju oraz w jakiej sytuacji ze względu na zarządzanie i czynniki rynkowe, znajduje się aktualnie spółka. Interpretacje te są co prawda obarczone dużą dozą subiektywności i nie należy traktować ich jako swego rodzaju prawdy objawionej. Tym bardziej w sytuacjach, w których przepływy z jednego z segmentów są znacznie większe niż z innych (niezależnie od tego czy dominują wpływy czy wydatki). Jednakże, metoda analizy polegająca na badaniu samych tylko kierunków przepływów ma tę zaletę, że jest niesłychanie szybka, co w sytuacjach krytycznych może mieć dla inwestora duże znaczenie. Należy być jednak ostrożnym w jej stosowaniu, gdyż jest ona raczej pomocą niż głównym narzędziem analizy. Narzędzie to powinno zostać poznane przez każdego inwestora myślącego poważnie o inwestycjach w akcje lub obligacje spółek.

 

Kierunki przepływów pieniężnych

Zanim przejdziemy do omawiania poszczególnych sytuacji, dobrze jest zrozumieć o czym informują nas przepływy z poszczególnych segmentów działalności.

I tak, w przypadku działalności operacyjnej nadwyżka wpływów nad wydatkami (+) jest sytuacją, którą należy oceniać pozytywnie. Oznacza to bowiem, że do jednostki wpływa więcej środków z działalności, do której owa jednostka została powołana, niż wypływa w celu sfinansowania tej działalności. Analogicznie - przewaga wydatków nad wpływami (-) z tego rodzaju działalności będzie oceniana negatywnie.

W przypadku działalności inwestycyjnej nadwyżka wpływów nad wydatkami (+) oznacza, że więcej środków z tego rodzaju działalności wpływa do spółki niż z niej wypływa. Zazwyczaj związane jest to ze sprzedażą majątku trwałego, czy też wycofaniem się z niektórych inwestycji. Ocena tej sytuacji zależna jest od jej kontekstu. Czasem może być ona związana z planowym działaniem, innym razem spowodowana restrukturyzacją, jeszcze innym zaś, jest to ostatnia deska ratunku służąca ratowaniu upadającego już przedsiębiorstwa. Nadwyżka wydatków nad wpływami (-) jest zazwyczaj sytuacją pozytywną, która oznacza, że spółka wydaje swoje środki w celu ich inwestowania. Może jednak okazać się to problematyczne w sytuacji, gdy inne segmenty działalności nie przynoszą wystarczająco dużych przepływów pieniężnych.

Reklama

Nadwyżka wpływów nad wydatkami (+) z działalności finansowej związane jest często z zaciągnięciem kredytu, emisją papierów wartościowych, uzyskaniem dotacji lub ze spłatą udzielonych innym pożyczek wraz z odsetkami. Nadwyżka wydatków nad wpływami (-) jest związana z procesami odwrotnymi, np. spłatą kredytów lub zobowiązań z tytułu wyemitowanych obligacji. Ocena kierunku przepływów z działalności finansowej wydaje się szczególnie problematyczna, gdyż zależy w znacznej mierze od tego jakie są powody wpływów i wydatków, jak zostaną wykorzystane pieniądze z kredytów/dotacji/emisji papierów wartościowych oraz od tego jakie są kierunki przepływów z innych rodzajów działalności.

Poza kierunkami przepływów dobrze jest również uwzględniać stan posiadanych środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, a także dane z poprzednich okresów sprawozdawczych. Może okazać się np. że spółka w danym okresie będzie mieć ujemne przepływy pieniężne ze wszystkich segmentów działalności, jednak posiada olbrzymie zapasy gotówkowe z lat poprzednich. W takiej sytuacji teza o prawdopodobieństwie bankructwa spowodowanego brakiem środków pieniężnych byłaby zbyt daleko posunięta.

W naszych dalszych rozważaniach będziemy posługiwać się znakami (+) jako symbolem przewagi wpływów nad wydatkami, czyli dodatnimi przepływami oraz znakiem (-) jako symbolem przewagi wydatków nad wpływami, czyli przepływami ujemnymi. Pomijamy sytuacja, w których suma strumieni pieniężnych z danego rodzaju działalności jest równa 0.

 

Kombinacje kierunków przepływów pieniężnych

Sytuacja 1:

Reklama

Działalność operacyjna (+),

Działalność inwestycyjna (+),

Działalność finansowa (+).

Sytuacja ta jest typowa dla przedsiębiorstw przygotowujących się do nowych przedsięwzięć lub przejęcia innej jednostki. Zwiększenie posiadanych środków pieniężnych, zarówno poprzez zaciągnięcie zobowiązań finansowych, jak i wyprzedaż majątku może okazać się konieczne do przeprowadzenia dużej inwestycji lub przejęcia innej jednostki. Nowe inwestycje dają nowe możliwości. W sytuacji, w której spółka uzyskuje dodatnie wpływy z działalności operacyjnej, mogą rodzić one nadzieję na dalszy rozwój spółki, choć oczywiście konieczna jest głębsza analiza dalszych działań planowanych przez jednostkę.

 

Reklama

Sytuacja 2:

Działalność operacyjna (+),

Działalność inwestycyjna (+),

Działalność finansowa (-).

Sytuacja typowa dla procesów restrukturyzacyjnych. Przedsiębiorstwo uzyskuje wpływy ze swojej głównej działalności. Dodatnie przepływy z działalności inwestycyjnej są naturalnym następstwem wyprzedaży części majątku w trakcie restrukturyzacji. Jednocześnie spłacane są zobowiązania wobec wierzycieli.

Reklama

 

Sytuacja 3:

Działalność operacyjna (+),

Działalność inwestycyjna (-),

Działalność finansowa (+).

Reklama

Jest to sytuacja typowa dla rozwijających się jednostek gospodarczych. W moim przekonaniu jest to najlepszy możliwy układ kierunków przepływów pieniężnych. Główna działalność jednostki przynosi dodatnie przepływy, dodatkowo jednostka pozyskuje z działalności finansowej środki, które przeznaczane są następnie na inwestycje mające w przyszłości umożliwić dalszą poprawę przepływów z działalności operacyjnej.

 

Sytuacja 4:

Działalność operacyjna (+),

Działalność inwestycyjna (-),

Reklama

Działalność finansowa (-).

Ostatnia z sytuacji, którą można oceniać jako pozytywną, ze względu na dodatnie przepływy z działalności operacyjnej. Uzyskanie dodatnich przepływów operacyjnych może dawać możliwość regulowania zobowiązań finansowych, jak i podejmowania inwestycji. W ocenie tej sytuacji wyjątkowo istotna jest jednak wartość strumieni pieniężnych oraz wartość aktualnie posiadanych środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Jeżeli posiadane obecnie środki i wpływy z działalności operacyjnej nie wystarczą do sfinansowania wydatków z działalności inwestycyjnej i finansowej, sytuacja może rozwinąć się w niepożądanym kierunku.

 

Sytuacja 5:

Działalność operacyjna (-),

Reklama

Działalność inwestycyjna (+),

Działalność finansowa (+).

Sytuacja ta może wskazywać na przejściowe trudności finansowe jednostki gospodarczej. Negatywnie należy ocenić ujemne przepływy z działalności operacyjnej, jednak dodatnie przepływy z działalności inwestycyjnej i finansowej mogą przy dobrym zarządzaniu i sprzyjającej sytuacji rynkowej pomóc w przywróceniu jednostki na właściwe tory rozwoju. Należy jednak pamiętać, że obecnie dodatnie przepływy finansowe mogą w przyszłości nieść za sobą konieczność spłaty zobowiązań, co przy braku poprawy sytuacji na działalności operacyjnej może skończyć się poważniejszymi niż dotychczas problemami.

 

Sytuacja 6:

Reklama

Działalność operacyjna (-),

Działalność inwestycyjna (+),

Działalność finansowa (-).

Niebezpieczna sytuacja, w której przy ujemnych przepływach z działalności operacyjnej, konieczna jest spłata zobowiązań finansowych. Jednostka ratuje się poprzez sprzedaż majątku trwałego. Nie zawsze jednak wystarczy to do uratowania spółki.

 

Reklama

Sytuacja 7:

Działalność operacyjna (-),

Działalność inwestycyjna (-),

Działalność finansowa (+).

Sytuacja typowa dla młodych jednostek gospodarczych. W ich przypadku nie musi oznaczać problemów finansowych. Jest związana raczej z fazą rozwoju przedsiębiorstwa. Jednostka jeszcze nie osiąga dodatnich wpływów ze swojej głównej działalności, jednak posiada środki pieniężne z działalności finansowej, które przeznaczane są na inwestycje. Jeżeli jednak identyczna sytuacja występuje w spółkach, które są dojrzałymi przedsiębiorstwami, taki sam układ przepływów pieniężnych może być sporym powodem do obaw o dalszy los spółki.

Reklama

 

Sytuacja 8:

Działalność operacyjna (-),

Działalność inwestycyjna (-),

Działalność finansowa (-).

Reklama

Sytuacja ta rodzi niebezpieczeństwo bankructwa. Ujemne przepływy ze wszystkich rodzajów działalności są wyjątkowo niebezpieczne dla zachowania płynności finansowej i terminowego regulowania zobowiązań. W przypadku tej sytuacji wyjątkowo istotne są wartości strumieni pieniężnych, w stosunku do posiadanych środków pieniężnych pozostałych do dyspozycji jednostki. Jeżeli posiada ona spore zapasy gotówkowe z poprzednich lat, pojawienie się ujemnych przepływów ze wszystkich rodzajów działalności może być tylko ostrzeżeniem. Jeżeli jednak nie posiada ona takich zapasów, sytuacja ta może postawić jednostkę przed realnym widmem bankructwa, o ile nie dokonają się jakieś zmiany.

 

Podsumowanie

Opisane powyżej interpretacje mogą różnić się od rzeczywistych powodów występowania opisanych powyżej sytuacji. Są to jedynie pewne propozycje pojawiające się w literaturze przedmiotu i opatrzone moim dodatkowym komentarzem. Niemniej jednak, w wielu przypadkach interpretacje te wydają się uzasadnione. Ich weryfikacja możliwa jest dzięki głębszej analizie sytuacji spółki. Tym co przede wszystkim powinien zapamiętać każdy inwestor jest fakt, że ujemne przepływy pieniężne z działalności operacyjnej są zjawiskiem niepożądanym. Osiąganie dodatnich przepływów z działalności, do której jednostka została powołana, jest kluczowe dla jej dalszego rozwoju. Wyjątkiem są tu młode przedsiębiorstwa, które są jeszcze w fazie inwestycji koniecznych dla osiągnięcia dodatnich przepływów operacyjnych w przyszłości.

Jak już mówiłem, interpretacji poszczególnych sytuacji dotyczących rachunku przepływów pieniężnych nie można traktować jako prawdy objawionej. Trzeba dużego wyczucia i znajomości sytuacji konkretnej spółki by móc prawidłowo zastosować analizę samych kierunków przepływów. Niemniej, podane powyżej interpretacje mogą pomóc w szybkim oglądzie sytuacji. Nie powinny być jednak jedynym narzędziem analizy sytuacji spółki, gdyż tak płytka analiza może okazać się dla inwestora katastrofalna w skutkach. To przydatne narzędzie analizy finansowej, jednak należy podchodzić do niego z należytą rozwagą, gdyż stosowane w oderwaniu od innych metod analizy, jest narzędziem wyjątkowo ułomnym. Warto również zwracać uwagę nie tylko na kierunki przepływów, lecz również na ich wartości, a także wielopoziomową strukturę rachunku przepływów pieniężnych.

 

Reklama

Literatura:

B. Micherda, Wykorzystanie rachunku przepływów pieniężnych w analizie finansowej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 565, 2002.

Czytaj więcej

Artykuły związane z rachunek przepływów pieniężnych