Reklama
WIG82 745,58+1,45%
WIG202 436,05+1,72%
EUR / PLN4,31-0,20%
USD / PLN3,99+0,01%
CHF / PLN4,43+0,43%
GBP / PLN5,04+0,06%
EUR / USD1,08-0,22%
DAX18 492,49+0,08%
FT-SE7 952,62+0,26%
CAC 408 205,81+0,01%
DJI39 807,37+0,12%
S&P 5005 254,35+0,11%
ROPA BRENT87,07+1,60%
ROPA WTI82,70+1,20%
ZŁOTO2 232,81+1,87%
SREBRO25,03+1,87%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

prawa defensywne

Jako posiadacz akcji spółki giełdowej otrzymujesz pewne uprawnienia, jak i zobowiązania - jakie są prawa i obowiązki akcjonariusza?

 

 

Prawa majątkowe i niemajątkowe akcjonariuszy

Reklama

Każdy posiadacz akcji dysponuje dwoma rodzajami praw - majątkowym i niemajątkowym (nazywanym też korporacyjnym). Mimo, że już na samym początku nie brzmi to zbyt przyjaźnie, to w praktyce nie jest to zbyt skomplikowane i każdy akcjonariusz powinien wiedzieć jakie ma prawa.

Prawa majątkowe w ogólnym rozumieniu odnoszą się do stanu posiadania, czyli do tego, że mamy prawo własności do jakiegoś przedmiotu, a w przypadku akcji do papierów wartościowych, które wcześniej zakupiliśmy lub otrzymaliśmy (np. jako pracownicy spółki akcyjnej). Prawa majątkowe są zbywalne, co oznacza że sprzedając akcje, pozbywamy się też praw wynikających z ich posiadania.

 

Jakie są prawa majątkowe akcjonariuszy?

  • Prawo do udziału w zyskach spółki, czyli inaczej prawo do dywidendy. Dywidenda to rodzaj wynagrodzenia wypłacanego akcjonariuszom za to, że użyczyli spółce kapitału poprzez zakup jej akcji. Jest ona wypłacana z zysku netto osiągniętego przez spółkę, czyli jeśli spółka ma ujemną rentowność, to nie może wypłacić dywidendy. Wysokość dywidendy jest ustalana przez WZA po zakończeniu roku obrotowego i dzieli się ją po równo między wszystkich akcjonariuszy - jej wysokość jest ustalana w kwocie na pojedynczą akcję (zarówno najmniejszy, jak i największy akcjonariusz dostaje tyle samo na pojedynczą akcję) - np. 50 gr na akcję. Oczywiście, spółka nie ma obowiązku wypłacania dywidendy, nie musi też robić tego regularnie (co rok). Najczęściej na dywidendę przeznacza się część zysku, możliwe jest jednak ustalenie dywidendy w wysokości pełnego zysku netto osiągniętego w zakończonym roku. Dywidendom poświęcone będzie przynajmniej kilka odcinków kursu.
  • Prawo poboru, czyli prawo majątkowe pozwalające zachować akcjonariuszom proporcjonalny udział w kapitale akcyjnym spółki, gdy ta decyduje się na emisję nowych akcji, a także do objęcia nowych akcji po ustalonej cenie emisyjnej, która zazwyczaj niższa od aktualnego kursu akcji na giełdzie. W przypadku nowej emisji akcji, każdy akcjonariusz otrzymuje jedno prawo poboru na akcję. Posłużę się tutaj prostym przykładem - jeśli spółka zwiększy liczbę akcji o 10 tys. w ramach nowej emisji, to większościowy akcjonariusz posiadający 50% dotychczasowych akcji będzie mógł kupić 5 tys. z nich, aby zachować dotychczasowy udział w kapitale spółki. Oczywiście, jest to prawo, a nie obowiązek, więc akcjonariusze nie muszą z niego korzystać - po zakończeniu emisji prawa poboru wygasają. Co więcej prawa poboru to papiery wartościowe, co oznacza, że są zbywalne, czyli że można je zarówno sprzedać, jak i kupić
  • Prawo do udziału w majątku spółki w przypadku jej likwidacji, gdy spółka upada jej masę upadłościową dzieli się proporcjonalnie pomiędzy posiadaczy akcji (ustalona kwota na pojedynczą akcję). W procesie upadłościowym najpierw jednak zaspokajani są wierzyciele, w tym obligatariusze.

 

Prawa niemajątkowe akcjonariusza (korporacyjne):

Drugi rodzaj praw, który nie odnosi się bezpośrednio do kwestii majątkowych:

  • Prawo do udziału w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy i głosowania nad uchwałami, które są obradowane. Prawo, z którego większość małych akcjonariuszy w ogóle nie korzysta. Aby wziąć udział w WZA, należy posiadać akcje w portfelu przynajmniej na 16 dni przed jego datą.
  • Prawo do głosowania na WZA: Liczba głosów odpowiada liczbie posiadanych akcji przez akcjonariusza (1 akcja = 1 głos na WZA), istnieją jednak akcje uprzywilejowane, które dają większe prawo głosu niż zwykłe.
  • Prawo do wyboru członków zarządu i Rady Nadzorczej
  • Prawo do podejmowania uchwał na WZA
  • Prawo do zwołania Nadzwyczajnego WZA: jeśli przynajmniej 10% akcjonariatu przegłosuje taką uchwałę, mogą oni żądać ustalenia daty NWZA i umieszczenia w porządku obrad określonych uchwał, które będą przedmiotem głosowania
  • Prawo do zaskarżania podjętych uchwał: gdy wg akcjonariusza są one niekorzystne dla udziałowców, spółki lub gdy nie mógł on wziąć udziału w głosowaniu
  • Prawo do żądania informacji od zarządu spółki (nie tylko podczas WZA), o ile nie jest to informacja poufna
Reklama

 

Prawa akcjonariuszy mniejszościowych (prawa defensywne)

W spółkach, w których wszyscy akcjonariusze mniejszościowi mają łącznie mniej niż 50% głosów na WZA i nie są w stanie przegłosować uchwał występują dodatkowe tzw. prawa defensywne:

  • zwołania NWZA
  • ponownego sprawdzenia listy obecności na WZA przez powołana do tego celu komisję
  • prawo do żądania wyboru rady nadzorczej grupami (gdy akcjonariusze łącznie posiadają 20% akcji)

 

Obowiązki akcjonariusza:

  • podstawowy obowiązek to pokrycie objętych akcji, czyli zapłacenie za nie, podczas powstawania spółki i obejmowania akcji w ramach nowej emisji.
  • informowanie o przekroczeniu 5%, 10%, 20%, 25%, 33%, 50% i 75% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu (w tym również Komisji Nadzoru Finansowego)
  • Posiadacze akcji imiennych mogą być obciążeni dodatkowymi obowiązkami, wykonywanymi najczęściej za wynagrodzeniem (dotyczy to m.in. pracowników akcjonariuszy)

 

Akcjonariusz i udziałowiec - różnice

Akcje występują w spółce akcyjnej i są niepodzielne, a także zawsze o identycznej wartości. Udziały w spółce zoo, mogą być różnej wartości i nie są niepodzielne. Często potocznie akcje określa się mianem udziałów, nie należy jednak stawiać znaku równości pomiędzy akcją a udziałem w spółce. Podobnie jest z akcjonariuszem i udziałowcem - potocznie traktuje się oba określenia jako synonimy, w praktyce jednak udziałowiec jest współwłaścicielem spółki z o.o., zaś akcjonariusz posiadaczem akcji spółki akcyjnej (niekoniecznie giełdowej).

Reklama

 

Odpowiedzialność akcjonariusza

Akcjonariusze nie ponoszą żadnej odpowiedzialności z własnego majątku za zobowiązania spółki. Realne ryzyko to wartość pieniędzy jakie ulokowaliśmy w akcje. Nie może zdarzyć się więc, że na inwestowaniu w akcje stracimy więcej niż początkowo zainwestowaliśmy. 

 

URL Artykułu

Czytaj więcej

Artykuły związane z prawa defensywne