Reklama
WIG82 779,02+1,49%
WIG202 437,41+1,78%
EUR / PLN4,31-0,18%
USD / PLN3,99-0,07%
CHF / PLN4,43+0,44%
GBP / PLN5,04+0,06%
EUR / USD1,08-0,11%
DAX18 495,64+0,10%
FT-SE7 962,66+0,39%
CAC 408 212,17+0,09%
DJI39 784,20+0,06%
S&P 5005 252,29+0,07%
ROPA BRENT86,44+0,86%
ROPA WTI82,57+1,04%
ZŁOTO2 215,63+1,09%
SREBRO24,79+0,90%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

czy upadłość konsumencka się opłaca

Każdy z nas może znaleźć się w tarapatach. Zdarza się, że mieliśmy dobrą pracę i zdolność kredytową, jednak przytrafia nam się poważna choroba lub utrata pracy, w związku z czym nie jesteśmy w stanie już dłużej spłacać zaciągniętych wcześniej zobowiązań. W innych przypadkach może się zdarzyć, że przeceniliśmy swe możliwości spłaty i przeholowaliśmy z pożyczkami i kredytami, wpadając w spiralę zadłużenia. Wszystko to prowadzi do sytuacji, kiedy nie jesteśmy w stanie wywiązywać się ze zobowiązań względem wierzycieli, a oni poważnie się niecierpliwią i nikt nie jest zadowolony z sytuacji. Czy warto wówczas ogłosić upadłość konsumencką? Jakie są koszty takiego rozwiązania?

 

Czym jest upadłość konsumencka?

Każdemu może zdarzyć się popaść w długi. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy przecenimy nasze możliwości finansowe, stracimy pracę lub dotknie nas choroba lub inne nieszczęśliwe zdarzenie losowe. W takich sytuacjach możemy skorzystać z upadłości konsumenckiej.

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe skierowane do osób prywatnych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Po raz pierwszy do polskiego prawa pojęcie to zostało wprowadzone w 2009 r.  W 2020 r. zostało ono znacznie zliberalizowane, dzięki czemu łatwiej z niego skorzystać osobom, które wcześniej nie miałyby takiej możliwości.

Reklama

Aby ogłosić upadłość konsumencką wystarczy spełnić dwa główne wymogi. Po pierwsze, w chwili składania wniosku należy być konsumentem, a więc nie prowadzić działalności gospodarczej. W odróżnieniu od wcześniejszych przepisów, obecnie upadłość konsumencką mogą ogłosić też byli przedsiębiorcy. Poprzednie przepisy uzależniały możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez byłego przedsiębiorcę od spełnienia określonych warunków. W szczególności musiał wykazać, że w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, złożył wniosek o upadłość jako przedsiębiorca.

Drugim wymogiem jest niewypłacalność dłużnika, a więc utrata zdolności do spłaty wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w realizacji tych zobowiązań przekracza trzy miesiące.

Co najważniejsze, po liberalizacji przepisów, po otrzymaniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, sąd już nie sprawdza, czy do powstania niewypłacalności lub zwiększenia jej stopnia nie doszło wskutek umyślnego zawinionego działania lub rażącego niedbalstwa dłużnika.

 

Dlaczego warto ogłosić upadłość konsumencką?

Postępowanie sądowe w przypadku upadłości konsumenckiej ma na celu ustalenie, jakim osobom, w jakiej wysokości i w jakich terminach dłużnik będzie zobowiązany spłacić swoje zadłużenie. Sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe i koszty utrzymania rodziny osoby zadłużonej. Zazwyczaj oznacza to rozłożenie spłaty długów na raty, a często nawet znaczne ich zredukowanie. Okres spłaty wierzycieli może wynosić maksymalnie do 7 lat.

Reklama

Dłużnik nie musi obawiać się utraty całego majątku. Prawo upadłościowe gwarantuje zachowanie majątku ruchomego niezbędnego w życiu codziennym i części dochodów uzyskiwanych po ogłoszeniu upadłości, takich jak wynagrodzenie za pracę, emerytura, renta itp.

 

Jak złożyć wniosek o upadłość konsumencką?

Przede wszystkim należy dobrze zastanowić się nad taką decyzją. Warto zgromadzić wszelkie dokumenty dotyczące naszych zobowiązań oraz sytuacji życiowej, np. choroby, która uniemożliwia nam spłatę zobowiązań. Dokumenty te można dołączyć do wniosku lub przekazać syndykowi. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy złożyć na urzędowym formularzu, który można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Formularz można wypełnić pismem odręcznym lub na komputerze. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające informacje zawarte we wniosku. Mogą to być umowy pożyczek, wezwania do zapłaty, nakazy sądowe, dokumenty od komornika, a w przypadku problemów zdrowotnych również dokumentację medyczną, która je potwierdza. Wypełniony i podpisany wniosek należy wysłać pocztą lub złożyć osobiście w biurze podawczym właściwego sądu. Dane adresowe właściwego dla nas sądu upadłościowego uzyskamy w Biurze Obsługi Interesantów (BOI) najbliższego sądu. Dane kontaktowe takiego biura można znaleźć na stronie internetowej każdego sądu. Aby uzyskać niezbędną informację, wystarczy zadzwonić lub wysłać maila do BOI. Do wniosku o ogłoszenie upadłości należy dołączyć potwierdzenie opłaty od wniosku w kwocie 30 zł. Numer konta znajdziemy na stronie internetowej sądu właściwego do ogłoszenia naszej upadłości. Niezbędnym załącznikiem do wniosku jest również jego odpis. Jest to drugi egzemplarz lub zwykła kserokopia wniosku i wszystkich załączników do niego.

Po złożeniu wniosku, pozostaje nam czekać na kontakt ze strony syndyka. W przypadku źle wypełnionego wniosku lub braku opłaty sąd wyśle do nas wezwanie, w którym napisze co musimy poprawić lub uzupełnić, na co będziemy mieli 7 dni.

 

Ile kosztuje upadłość konsumencka?

Reklama

Jak zostało wyżej wspomniane, opłata od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości wynosi 30 zł. Do tego jednak dochodzą koszty poniesione na rzecz syndyka. W przypadku prostej sprawy zwykle nie wynoszą więcej niż od 4 do 7 tysięcy zł. Natomiast w sprawach skomplikowanych, związanych z nieruchomościami i dużym majątkiem, koszty mogą przekroczyć 10 tysięcy zł.

 

Jak odbywa się ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Tryb uproszczony

Postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości konsumenckiej może odbyć się w trybie uproszczonym lub zwykłym. W trybie uproszczonym aktywność sądu jest ograniczona do najważniejszych decyzji, takich jak ogłoszenie upadłości, ustalenie planu spłaty wierzycieli, a także rozpatrywanie ewentualnych skarg na czynności lub zaniechania syndyka. Postępowanie w tym trybie nie trwa dłużej niż 6-8 miesięcy. Kieruje nim syndyk.  Aby postępowanie upadłościowe mogło sprawnie się odbyć, niezbędna jest odpowiednia współpraca ze strony dłużnika z syndykiem. Syndyk jest odpowiedzialny za projekt planu spłaty wierzycieli i sprzedaż majątku dłużnika. Z tego względu należy podać mu jak najwięcej szczegółów dotyczących naszej sytuacji życiowej i materialnej.

 

Tryb zwykły

Postępowanie upadłościowe w trybie uproszczonym nie zawsze jest możliwe. Czasami sytuacja majątkowa dłużnika jest bardziej złożona, co może być związane z prowadzeniem w przeszłości działalności gospodarczej, posiadaniem znacznego majątku albo majątku z nieuregulowanym stanem prawnym, dużą liczbą wierzycieli itp. W takich sytuacjach ma miejsce postępowanie w trybie zwykłym, w którym udział sądu jest znacznie większy. Postępowanie w tym trybie trwa co najmniej rok lub dwa. Kieruje nim sędzia-komisarz. Może być nim sędzia zawodowy, asesor sądowy lub referendarz sądowy. W przeciwieństwie do syndyka, który kontaktuje się z dłużnikiem osobiście i telefonicznie, sędzia-komisarz komunikuje swe decyzje w formie postanowień, zarządzeń i wezwań.

Reklama

 

Plan spłaty wierzycieli

Plan spłaty wierzycieli to postanowienie, w którym sąd ustala, czy dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, w jakim zakresie jego zobowiązania będą podlegać umorzeniu, a w jakim zakresie będzie zobowiązany spłacać pozostałe długi.

Jeśli do niewypłacalności doszło bez naszej winy lub nieumyślnie, podstawowy okres realizacji planu spłat wierzycieli wynosi 3 lata, a czasem może zostać skrócony do roku lub dwóch lat. Jeśli do niewypłacalności doszło umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, okres ten ulegnie wydłużeniu i wyniesie od 3 do 7 lat.

Jeśli sąd stwierdzi, że dłużnik zrealizował ustalony plan spłaty wierzycieli, wszystkie jego nieuregulowane zobowiązania zostaną umorzone.

 

Prywatność dłużnika

Reklama

Upadłość konsumencka to jednak nie tylko same zalety dla dłużnika. Jeśli wstydzimy się naszych długów, należy mieć na uwadze, że nasza prywatność w tym względzie ulegnie ograniczeniu. Informacja o upadłości zostanie publicznie obwieszczona, a ujawnione dane obejmą imię i nazwisko oraz PESEL, a także adres zamieszkania. O upadłości dowie się także pracodawca, któremu syndyk przekaże informację, by oddawał mu część wynagrodzenia dłużnika. O sprzedaży majątku będzie można dowiedzieć się z ogłoszeń syndyka. Wierzyciele zyskają dostęp do dokumentów związanych z postępowaniem. Może to również dotyczyć naszego stanu zdrowia lub relacji rodzinnych, jeśli ujawniliśmy takie informacje sądowi lub syndykowi.

Po ogłoszeniu upadłości, wierzyciele nie będą już dochodzić swych należności poprzez windykację, a wszelkie wierzytelności będą zgłaszać syndykowi.

 

Co możemy stracić, a co zatrzymać?

Najprawdopodobniej wartościowy majątek, który posiadamy, zostanie spieniężony w celu spłaty wierzycieli. Syndyk może sprzedać zarówno majątek, który posiadaliśmy w dniu ogłoszenia upadłości jak i ten uzyskany po ogłoszeniu upadłości (np. otrzymany w drodze darowizny). Część majątku jednak zachowamy. Dotyczy to wyposażenia domu lub mieszkania, o ile nie ma ono charakteru luksusowego. Nie stracimy również urządzeń służących do nauki lub pracy oraz przedmiotów codziennego użytku. Są to w szczególności rzeczy, które mogłyby zostać sprzedane znacznie poniżej ich wartości, ale dla nas nadal mają istotną wartość użytkową, jak używany komputer czy rower. O to, co najważniejsze, nie musimy się obawiać! Syndyk nie sprzeda naszych ubrań ani posiadanej przez nas żywności.

Może natomiast sprzedać pojazdy mechaniczne, takie jak samochód czy motocykl, z wyjątkiem sytuacji, gdy są one niezbędne ze względu na niepełnosprawność w rodzinie.

Reklama

 

Co z naszymi pieniędzmi?

Jeżeli pracujemy, to bez względu na formę zatrudnienia, możemy zachować pieniądze w wysokości połowy naszego wynagrodzenia, nie mniej jednak niż kwota odpowiadająca minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. W przypadku emerytury i renty, ochronie przed zajęciem podlega 75% świadczenia, nie mniej niż 825 zł netto. Pełnej ochronie podlegają rożnego rodzaju  świadczenia: świadczenia z pomocy społecznej, alimentacyjne, rodzinne i wychowawcze (w tym 500+), a także dodatki rodzinne, pielęgnacyjne i porodowe oraz jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia dziecka (becikowe).

 

Nieruchomości

Jeśli jesteśmy właścicielami mieszkania lub domu, w sytuacji ogłoszenia upadłości konsumenckiej, nieruchomość ta zostanie sprzedana, jeśli na spłatę długów nie wystarczy inny posiadany przez nas majątek. Przysługuje nam jednak ochrona przed bezdomnością. Dłużnik będący właścicielem mieszkania, może mieszkać w nim z rodziną do czasu sprzedaży. Z sumy uzyskanej ze sprzedaży, sąd może wydzielić kwotę, która wystarczy nam na wynajem mieszkania na okres od roku do dwóch lat.

Jeśli dłużnik nie jest właścicielem mieszkania, ogłoszenie upadłości nie wpływa na jego sytuację w tym względzie. Jeśli do tej pory wynajmował mieszkanie, musi nadal spełniać swe obowiązki względem wynajmującego i regularnie opłacać czynsz.

Reklama

 

Nie wszystkie długi można umorzyć

Mimo upadłości konsumenckiej nie wszystkie długi zostaną umorzone. Wszystkie długi, które powstały już po ogłoszeniu upadłości trzeba spłacać. Dotyczy to np. opłat za mieszkanie, media itp. Spłacać trzeba też alimenty. Nie można liczyć na ich umorzenie ani rozłożenie na raty. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku, gdy dłużnik wyrządził komuś krzywdę i spłaca zobowiązania, które stanowią rekompensatę za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci. Dłużnik musi spłacać też długi wynikające z orzeczeń w sprawach karnych i wykroczeniowych. Problem stanowią też długi umyślnie zatajone.

Jeśli wniosek o ogłoszenie upadłości nie zawiera pełnych i prawdziwych informacji, konsekwencją niespełnienia tego obowiązku może być nawet umorzenie postępowania upadłościowego. Istotne jest również to, że jeżeli w okresie od dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości do dnia jej ogłoszenia dłużnik zamierza zaciągnąć nowe zobowiązanie (np. pożyczkę pieniężną), będzie musiał powiadomić drugą stronę umowy przed jej zawarciem o złożeniu wniosku o upadłość. Jeśli tego nie zrobi i nie spłaci długu przed ogłoszeniem upadłości, wierzyciel może go oskarżyć o oszustwo.

 

Konsumenckie postępowanie układowe

Czasami upadłość konsumencka nie jest najlepszym rozwiązaniem. Dla niektórych osób korzystniejsze może być konsumenckie postępowanie układowe. Dotyczy to sytuacji, gdy nasze dochody pozwalają na spłatę zobowiązań po ich rozłożeniu na dłuższy okres czasu. Rozwiązanie to pozwala uchronić majątek przed egzekucją.

Reklama

Układ konsumencki to forma porozumienia między dłużnikiem a wierzycielami. Nie wymaga akceptacji ze strony wszystkich wierzycieli, a jedynie większości. Jest jednak skuteczny tylko wtedy, gdy zostanie zatwierdzony przez sąd. Składając wniosek o konsumenckie postępowanie układowe, dłużnik musi przedstawić wstępne propozycje układowe, dotyczące wysokości i terminów spłaty długów. Formularz wniosku można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Jest on bardzo podobny do wniosku o upadłość konsumencką. Główna różnica polega na wspomnianych wstępnych propozycjach układowych oraz przekonaniu sądu i wierzycieli, że dłużnik ma wystarczająco wysokie dochody, by je zrealizować.

 

Koszty konsumenckiego postępowania układowego

Składając wniosek o konsumenckie postępowanie układowe, oprócz opłaty w wysokości 30 zł, należy wnieść także zaliczkę na wydatki takiego postępowania. Odpowiada ona wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (bez wypłat nagród z zysku) w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Dla przykładu w 2021 r. zaliczka wynosi 5 456,24 zł. Jeżeli dojdzie do zawarcia układu, dłużnik będzie musiał dodatkowo ponieść koszty związane z wynagrodzeniem nadzorcy sądowego. Wysokość tych kosztów wynosi od 1% do 15% wysokości każdej z rat ustalonych w wyniku układu. Im wyższa kwota do spłaty, tym niższy będzie ten procent. Do wynagrodzenia należy doliczyć podatek VAT.

 

Podsumowanie

Czasami upadłość konsumencka jest jedynym rozwiązaniem trudnej sytuacji, w której się znaleźliśmy. W innych przypadkach natomiast korzystniejszym wyjściem może być konsumenckie postępowanie układowe. Każde z tych rozwiązań powinniśmy najpierw dobrze przemyśleć, zanim podejmiemy odpowiednie kroki.

Reklama

 

Źródło:

Materiały informacyjne Ministerstwa Sprawiedliwości: „Upadłość konsumencka oraz układ konsumencki. Praktyczny poradnik dłużnika”

 

Czytaj więcej

Artykuły związane z czy upadłość konsumencka się opłaca