Reklama
WIG82 745,58+1,45%
WIG202 436,05+1,72%
EUR / PLN4,30-0,24%
USD / PLN3,98-0,33%
CHF / PLN4,41-0,29%
GBP / PLN5,03-0,19%
EUR / USD1,08+0,09%
DAX18 492,49+0,08%
FT-SE7 952,60+0,26%
CAC 408 205,81+0,01%
DJI39 807,37+0,12%
S&P 5005 254,35+0,11%
ROPA BRENT87,07+1,60%
ROPA WTI82,70+1,20%
ZŁOTO2 234,24+0,06%
SREBRO25,03+1,87%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

Udręczenie niepewnością, czyli o demonie Forexu

Zbigniew Wieczorek | 16:39 09 październik 2016
Reklama
Aa
Udostępnij
facebook
twitter
linkedin
wykop

Żeglujemy po szerokim przestworzu, zawsze niepewni i chwiejący się, popychani od jednego do drugiego krańca. W jakimkolwiek punkcie chcielibyśmy się uczepić i umocnić, wraz chwieje się i oddala; a jeśli podążamy za nim, wymyka się naszemu chwytowi, wyślizguje się i ulata w wiekuistej ucieczce. Jest to nasz stan naturalny, a wszelako najbardziej przeciwny naszym skłonnościom; pałamy żądzą znalezienia oparcia i ostatecznej stałej podstawy, aby zbudować na niej wieżę wznoszącą się w nieskończoność; ale cały nasz fundament trzaska i ziemia rozwiera się aż do otchłani. Blaise Pascal, Myśli

 

Niepewność w życiu

Człowiek zazwyczaj źle znosi stan niepewności. To poczucie jest oczywiście zależne od sfery życia. Inaczej odczuwa się niepewność o awans Legii Warszawa do Ligii Mistrzów, a inaczej troskę o dziecko, które nie wróciło do domu. Inną niepewność odczuwa ktoś obawiający się, czy będzie w stanie utrzymać swoją rodzinę, jeśli nagle straci pracę. Jeszcze inny rodzaj lęku ogarnia kogoś, kto czeka na diagnozę w obliczu ciężkiej choroby.

Dokonajmy rozróżnienia. Niepewność to jedno, a nasza reakcja na ten stan to drugie. Zakładam, że część z nas z trudem toleruje stan niepewności w istotnych, życiowych sprawach. Czasem reakcja jest tak silna i żywiołowa, że może doprowadzić do depresji, nerwic i wielu innych chorób na tle psychicznym. Zauważmy jednak, że część ludzi wytwarza skuteczne metody radzenia sobie ze złymi, stresogennymi doświadczeniami. Strategie są indywidualne, a w nawiązaniu do podanych przykładów mogą przyjąć następującą formę.

  • Będzie co ma być, skupię się na tym, co mogę zrobić tu i teraz. Przyszłość jest zawsze zakrytą kartą.
  • Póki co, ciągle mam pracę, jestem sprawny, mam ręce, nogi i głowę. Poradzę sobie, nawet jeśli stracę pracę.
  • Chcę być zdrowy, ale jeżeli choroba zapuka do moich drzwi, nie mogę martwić się na zapas. Nie ja pierwszy, nie ostatni. Taki bywa los.

Pragnę podkreślić, że to bardzo indywidualne podejścia i na ogół są związane ze światopoglądem oraz osobowością człowieka.

Reklama

 

Niepewność w tradingu

Zarówno w doświadczeniach analityków rynków finansowych, jak i podczas codziennych zmagań traderów, dominuje stan niepewności. Analityk odczuwa niepewność, bo nigdy do końca nie wie, jak zachowa się cena. Jakość pracy analitycznej można ocenić dopiero po pewnym odcinku czasu. Niepewność analityka wydaje się więc mniejsza przy tej, która dotyka tradera. Zastanówmy się nad kilkoma formami niepewności, która jest udziałem większości osób zajmujących się tradingiem.

  • Trader odczuwa niepewność podczas czekania na wynik każdej transakcji.
  • O ile nie jest profesjonalistą, odczuwa niepewność czy będzie dobrym (tj. zarabiającym), czy złym (stale tracącym) traderem.
  • Niepewne jest czy strategia będzie w dłuższym czasie zyskowna.
  • Niepewne jest również czy metoda zarządzania ryzykiem jest optymalna.
  • Czy w ogóle nadaje się do tradingu... a może w pewnym momencie stracę kontrolę i łamiąc wszelkie zasady handlu, spalę konto? To też nie jest pewne w 100%. W końcu jesteśmy tylko ludźmi…

 

Przykłady moglibyśmy mnożyć, lecz nasza lista wystarczy, by postawić główną kwestię. Zauważmy – ze względu na nieusuwalny element niepewności w handlu, trader powinien być osobą, która akceptuje i toleruje ten stan. I odwrotnie – osoby, które w sytuacji niepewności czują się fatalnie, tracą równowagę psychiczną, prawdopodobnie nie będą wstanie uprawiać skutecznego tradingu.

Zestawiając powyższe refleksje możemy sformułować następujące pytania.

  • Jak sobie radzić z poczuciem niepewności w inwestowaniu na rynku Forex?
  • Czy oswajanie niepewności jest wkomponowane w moją strategię inwestycyjną? Jeżeli tak, to w których jej elementach?
  • Które mechanizmy oswajania niepewności są szkodliwe? Do jakich postaw prowadzą? Jak ich unikać i zwalczać, jeśli już stały się nawykiem?
Reklama

 

Obsesja śledzenia ceny

Spróbujmy poddać analizie takie formy oswajania niepewności, które mogą doprowadzić do poważnych problemów. Za pierwszy wariant uznajemy natręctwo częstego sprawdzania stanu rynku. Grafika 1. przedstawia główną ideę.

 

GRAFIKA 1

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 1

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 1

 

GRAFIKA 2

Reklama

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 2

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 2

 

Gdy ryzykuję zbyt dużo w danym zleceniu, gdy nie wiem jakich układów cenowych poszukuję na wykresie lub gdy po prostu uzależniłem się od handlowania na Forex, doświadczenie niepewności co do przyszłego zachowania ceny staje się wręcz nie do wytrzymania. Jak wówczas można sobie ulżyć? Emocje podpowiadają najbardziej prymitywną reakcję – natrętne sprawdzanie zachowania ceny w każdej chwili, gdy to możliwe, a nawet wówczas, gdy to jest zdecydowanie niewskazane (np. podczas prowadzenia samochodu).

Nie powinno być zaskoczeniem, że taka forma radzenia sobie z niepewnością w niczym nie pomaga. Docelowo prowadzi wręcz do destrukcji osobowości tradera, do stanu sałaty umysłu i woli, to znaczy do sytuacji, gdy trader traci swoją poprzednią wiedzę oraz zdolność podejmowania racjonalnych decyzji inwestycyjnych. Handel staje się zbiorem mniej lub bardziej przypadkowych wejść w rynek, a obsesyjne śledzenie zachowania ceny staje się stylem życia. Ten model tradingu w końcu prowadzi do wypalenia wszystkich kont handlowych, zepsucia oczu i innych przykrych konsekwencji uzależnienia oraz utraty kontroli. Opisaliśmy podręcznikowy przykład tradera w procesie samozniszczenia. Każdy zainteresowany może zdiagnozować swój stan poprzez odniesienie do tego modelu.

 

Skok w wiarę

Reklama

Wariant drugi wątpliwego przezwyciężenia niepewności opiera się na paradoksie. Gdy niepewność dręczy przez dłuższy czas, kiedy nadgryzła już umysł, wolę i emocje tradera, udręczony człowiek pragnie doświadczyć jakiegoś happy endu. A szczęśliwy koniec w tym przypadku to absurdalny skok w wiarę. Trader zaczyna wierzyć, że wie jak zachowa się cena w przyszłości. Zamienia niepewność na pewność. Paradoks? Sprzeczność? Niewątpliwie tak! A jednak się zdarza. Na rynku nie brakuje fanatyków religijnych.

Jak to może wyglądać w praktyce? Ktoś kupuje złoto bez zlecenia stop loss, ponieważ złoto musi rosnąć, bo złoto jest złote.

Czasami rynek sam wychowuje i wyłapuje fanatyków. Dzieje się tak, gdy układ ceny na wykresie przekonuje jakoby w tym rynkowym morzu niepewności, coś miałoby być pewne. Rozważmy jeden przykład z niedalekiej przeszłości. Osoby zainteresowane rynkiem Forex pamiętają o słynnej deklaracji Narodowego Banku Szwajcarii (snb) z września 2011 r oku o u sztywnieniu kursu pary eurchf na poziomie 1.2000. W następnych miesiącach wykres spary eurchf przedstawiał się następująco:

 

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 3

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 3

Reklama

 

Niejeden trader (udręczony niepewnością na innych rynkach) polubił pomysł na pewny biznes na eurchf. Wystarczyło kupować w okolicach kursu gwarantowanego przez snb i czekać na zyski. Jakby coś miało pójść nie tak to… spokojnie ustawiamy stop loss nieco poniżej 1.2000.

W styczniu 2015 roku wyznawcy frankowej religii i zwolennicy łatwego i pewnego zarobku zostali… potraktowani następująco:

 

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 4

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 4

Reklama

 

Tak czasem kończy się droga traderów-wyznawców. Oczywiście, rynek jest tak nieprzewidywalny, że czasem nawet kontrowersyjne metody handlu się sprawdzają i przynoszą zyski przez jakiś czas. Nie zmienia to jednak istoty rzeczy – wierzący trader dopuszcza do sytuacji, gdy rynek może z nim zrobić dosłownie wszystko.

 

Handel na niskich interwałach jako pozorna pewność i kontrola

Jestem świadomy, że istnieje niemała grupa traderów stosujących strategie krótkoterminowego handlu i osiągających spore zyski. Oni jednak wiedzą co robią na rynku i utrzymują (dostosowane do strategii) zasady kontroli ryzyka. W naszej typologii mam więc na myśli inną grupę traderów, którzy wpadają w pułapkę handlu na niskich interwałach, bez odpowiedniego przygotowania i z pominięciem lub nadwyrężaniem zasad ochrony kapitału. Dzieje się tak, gdy niedoświadczony trader wpada na pomysł przezwyciężenia niepewności, siedząc przed monitorem z myszką w dłoni... Grafika 3. prezentuje schemat, który powinien pomóc w zrozumieniu głównej idei.

 

GRAFIKA 3

Reklama

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 5

FXMAG forex udręczenie niepewnością, czyli o demonie forexu niepewność w tradingu 5

 

Wydaje się, że cechy przegrywających traderów można wyprowadzić ze złej reakcji na doświadczanie niepewności. Jak sobie z tym poradzić?

 

Akcpetacja

Nial Fuller wyjaśniając ideę racjonalnego handlu opartą na modelu tradera-snajpera, stwierdza, że cały sekret polega na tym, że nie ma żadnego sekretu. Przywołując myśl Niala przy okazji naszego tematu można powiedzieć, iż cały sekret konfrontacji człowieka z niepewnością na rynku polega na tym, że konfrontacja jest zbędna i szkodliwa. Psychiczne bicie piany w udręce niepewności to nasz wróg. Co więcej, sami go sobie stwarzamy. Absurdalna zmiana niepewności na pewność (wariant dogmatyczny) czy też wciągnięcie się w nieustanne sprawdzanie stanu rynku (wariant obsesyjny) to strata zdrowia, czasu i pieniędzy. Z niepewnością na rynku nie należy walczyć. Trzeba ją z pełną świadomością zaakceptować. Doprecyzujmy nasze pytania.

Reklama

1. Jak wykształcić w sobie postawę pełnej akceptacji dla doświadczania niepewności na rynku?

2. Jakie elementy systemu inwestycyjnego wynikają z akceptacji niepewności?

 

Zmiana mentalności

Ad 1. Kluczem wydaje się mentalna zmiana, polegająca na dostrzeżeniu prawdy o inwestowaniu na rynku Forex. Zdaniem australijskiego tradera powinniśmy zaakceptować że: W tradingu spotykamy się z losową dystrybucją zwycięskich i przegranych trejdów, bez względu na to jaką technikę analizy i jakie setupy wybierzemy. Trading jest grą prawdopodobieństw i zarządzania pieniędzmi.

 

Zarządzanie ryzykiem

Reklama

Ad 2. Zmiana mentalna będzie trwała i przyniesie spodziewane skutki tylko wtedy, kiedy pociągnie za sobą wdrożenie zasad kontroli ryzyka. Człowiek, w zderzeniu z irracjonalnym światem rynku, ma tylko jeden argument, który pozwala na zachowanie dystansu w obliczu niepewności. Jest to konsekwentne stosowanie zasad kontroli ryzyka, które Nial określa następująco:

  • zasada stałej kwoty ryzyka dla każdej pozycji otwartej na rynku. Strata jest przez tradera z góry akceptowana przy każdym wejściu na rynek,
  • zasada korzystnej relacji ryzyko/zysk, która daje statystyczną przewagę nad rynkiem – tzn. umożliwia osiąganie zysków nawet wówczas, gdy nasze pozycje częściej będą zamykane zleceniem stop loss, niż take profit.

Czy chcesz wyrwać się z udręczenia niepewnością, która wpycha w skok w wiarę, w natręctwo nieustannego śledzenia ceny, overtrading lub chaotyczny scalping? Jeżeli tak, musisz zaakceptować naturę rynku oraz dostosować się do niej poprzez zmianę mentalności i konsekwentne zarządzanie ryzykiem. Jeżeli w kontakcie z rynkiem funkcjonowałeś w nieświadomości i przez długi czas to on zarządzał Twoimi reakcjami, zmiana nie będzie prosta. Co więcej, będzie się wiązać z wysiłkiem mentalnym i dyskomfortem psychicznym. Wyuczone emocje lubią w kółko powtarzać swoje schematy. Jeśli podejmiesz się pracy nad nimi, przyjdzie czas, że odczujesz pozytywną zmianę emocjonalną.

Jeżeli istnieje negatywny duch rynku Forex, to ja stawiam na demona niepewności. Warto w końcu tą bestię dobić!

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem?

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Napisz do redakcji


Zbigniew Wieczorek

Zbigniew Wieczorek

Specjalizuje się w analizie Price Action z perspektywy wysokich interwałów czasowych. Dr nauk humanistycznych, wykładowca filozofii i logiki.


Reklama

Czytaj dalej