Reklama
WIG82 745,58+1,45%
WIG202 436,05+1,72%
EUR / PLN4,31+0,03%
USD / PLN4,00+0,16%
CHF / PLN4,43+0,05%
GBP / PLN5,05+0,13%
EUR / USD1,08-0,11%
DAX18 492,49+0,08%
FT-SE7 952,60+0,26%
CAC 408 205,81+0,01%
DJI39 807,37+0,12%
S&P 5005 254,35+0,11%
ROPA BRENT87,07+1,60%
ROPA WTI82,70+1,20%
ZŁOTO2 234,24+0,06%
SREBRO25,03+1,87%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

Realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi?

Przemysław Kwiecień | 21:00 15 marzec 2018
Reklama
Aa
Udostępnij
facebook
twitter
linkedin
wykop

Analiza fundamentalna na rynku walut zazwyczaj rozumiana jest jako interpretacja różnorakich bieżących raportów. Przykładowo, wyższa inflacja, czy sprzedaż detaliczna rozumiane są jako czynniki korzystne dla notowań waluty. O ile te interpretacje zasadniczo mają sens, nie mówią nam nic o wartości danej waluty. Zagadnienie to jest dość skomplikowane, postaram się jednak nieco je przybliżyć w poniższym artykule.

 

Ile warte są dolar, euro, frank i inne waluty?

Na rynku nie brakuje opinii o kursach walut – „dolar powinien kosztować 4 złote”, „EUR/USD zmierza w kierunku parytetu”, „jen japoński jest zbyt słaby”, etc. Ale właściwie dlaczego? Co określa tzw. wartość godziwą waluty i czym ją mierzyć (tj. którą inną walutą, której wartość godziwą również musimy określić). Określnie wartości godziwej nigdy nie jest łatwe i zawsze wywołuje sporo dyskusji. Jednak w niektórych przypadkach istnieje przynajmniej powszechna zgoda odnośnie podejścia do jej ustalenia. Weźmy rynek akcji – większość inwestorów i analityków zgodzi się, że cena akcji spółki powinna oddawać wartość bieżącą jej przyszłych zysków. Tu zgoda zazwyczaj się kończy, bo można mieć różne wyobrażenie o tym, jak w ogóle te przyszłe zyski prognozować, jaką stopę dyskonta przyjąć, jakiego modelu użyć, a nawet jaka kategoria zysku jest tą właściwą. Jednak samo podejście jest generalnie akceptowane. Na rynku surowców jest już nieco trudniej, ale za punkt oparcia w większości przypadków może służyć krzywa kosztów krańcowych ich pozyskania. Jak jest zaś w przypadku walut? Wśród ekonomistów nie ma zgody, co do tego jak i czy w ogóle można mierzyć ich wartość. Prace naukowe oferowały z reguły utopijne koncepcje wiązania kursu waluty np. z bilansem handlowym, co nie znalazło żadnego potwierdzenia empirycznego. Oczywiście istnieje wiele korelacji, które potrafią przez jakiś czas działać, np. EUR/USD z różnicą w rentownościach obligacji, bądź USD/CAD z kursem ropy naftowej. Jednak po pierwsze, zależności te nagle potrafią się „zgubić”, a po drugie, nie mówią nam nic o tym, czy sam poziom kursu jest właściwy.  

 

Reklama

 FXMAG forex realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi? forex eur/usd 1

FXMAG forex realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi? forex eur/usd 1

Dolar jest przewartościowany, choć już nie tak jak w przeszłości. Zielona linia pokazuje nam, że przewartościowanie pod koniec 2016 roku było ekstremalne. Źródło: Dział Analiz XTB

 Co to jest realny kurs walutowy?

W moim przekonaniu informacja o tym, czy wartość fundamentalna danej waluty odbiega w dół, czy w górę od bieżącego kursu, najlepiej pokazuje realny kurs walutowy. Jest to kurs, którego zmiana skorygowana jest o inflację. Rozważmy przykład, jeśli EUR/USD rośnie z poziomu 1,20 do 1,32, nominalne umocnienie euro względem dolara wynosi 10%. Jeśli jednak w tym samym czasie ceny w USA wzrosły o 2%, zaś w strefie euro tylko o 1%, realny kurs walutowy zmieni się o ok. 9%. Jeśli w punkcie wyjścia kurs EUR/USD byłby idealnie wyceniony, to po zmianie byłby przewartościowany o ok. 9%. Zauważmy, że kurs realny może zmienić się nawet wtedy, gdy nie zmieniają się notowania. Jeśli np. kurs USD/TRY pozostawałby przez rok na poziomie 3,00, ale inflacja w Turcji wynosiłaby 10%, podczas gdy w USA 2%, turecka lira doświadczyłaby realne aprecjacji o ok. 8%.

 

 Jak mierzyć realny efektywny kurs walutowy?

Sama koncepcja jest prosta i bazuje na założeniu, że relatywny wzrost cen w gospodarce musi być skompensowany osłabieniem jej kursu, gdyż w przeciwnym razie gospodarka ta zacznie tracić konkurencyjność. Obliczenie realnego kursu w praktyce jest nieco bardziej skomplikowane, gdyż globalna gospodarka ma więcej niż 2 waluty i dwie gospodarki prowadzące ze sobą wymianę. Punktem startowym jest obliczenie efektywnego kursu walutowego. Załóżmy hipotetycznie, że USA prowadzą wymianę handlową ze strefą euro (udział w handlu 50%), Japonią i Wielką Brytanią (po 25%). Dolar traci 5% wobec euro, 10% wobec jena i 1% wobec funta. W takiej sytuacji efektywny kurs dolara spada o 5,25%. Oczywiście USA ma znacznie więcej partnerów handlowych, a udziały w handlu nie są stałe w czasie i z tymi problemami trzeba poradzić sobie przy obliczaniu efektywnego kursu. Potem nie pozostaje nic prostszego jak wykorzystanie tych samych wag do obliczenia relatywnej efektywnej inflacji i użycie takiego szeregu czasowego do „urealnienia kursu”. Nawet jeśli zaczyna brzmieć to w skomplikowany sposób (i faktycznie, pliki Excela uginają się pod ciężarem dziennych danych), to idea pozostaje ta sama: realny kurs walutowy mierzy zmianę wartości waluty w odniesieniu do partnerów handlowych gospodarki po uwzględnieniu inflacji. 

 

Co to wszystko dla nas oznacza?

Reklama

Skoro jednak mamy już taki kurs, co możemy z nim zrobić? Uważny czytelnik zaobserwuje bowiem, że nadal mówimy tu jedynie o zmianie kursu. Nawet jeśli właściwie ocenimy zmianę kursu waluty, nadal nie wiemy czy w danym momencie kurs jest na odpowiednim poziomie. Nie ma tu jednej właściwej metody, ale ja do wyznaczenia kursu równowagi używam 20-letniej średniej.  Różnego rodzaju nierównowagi makroekonomiczne mogą trwać latami, szczególnie jeśli nie są ogromne. Można jednak założyć, że na przestrzeni 20 lat kurs walutowy może dość dobrze odzwierciedlać konkurencyjność gospodarki. Odchylenia od tak długiej średniej mogą świadczyć o przewartościowaniu lub niedowartościowaniu waluty. Używając odchylenia standardowego jako miary zmienności, wiemy że sytuacje, gdy bieżący kurs walutowy odchyla się od średniej o 2 lub więcej odchylenia standardowego, powinny być nadzwyczajne i nie trwać długo. Oczywiście są wyjątki, jak np. frank, który wskutek eurokryzysu kompletnie „zmienił poziom” i widać, że gospodarka odzyskuje równowagę przy znacznie mocniejszej walucie. Jednak często kurs oddalony o blisko dwa odchylenia od średniej, sygnalizował zbliżający się zwrot – przykłady to euro w czasie eurokryzysu, przewartościowanie dolara na szczycie bańki dot.com i w 2016 roku oraz jego niedowartościowanie podczas prowadzenia polityki QE przez Fed, niedowartościowanie CAD w okresie załamania cen ropy, czy niedowartościowanie funta po referendum ws. Brexitu. We wszystkich tych przypadkach realny efektywny kurs walutowy oddalił się o 2 odchylenia standardowe od 20-letniej średniej. 

 

FXMAG forex realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi? forex eur/usd 2

FXMAG forex realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi? forex eur/usd 2

Korona szwedzka może być ciekawą walutą – jest nadal mocno niedowartościowana mimo, iż Riksbank planuje w tym roku rozpocząć cykl podwyżek stóp procentowych. Źródło: Dział Analiz XTB

 

Patrząc na obecną sytuację, widzimy dość istotne niedowartościowanie jena i korony szwedzkiej (spośród walut G10), z kolei przewartościowane są dolar nowozelandzki i frank. Jednak żadna z walut nie wykazuje na ten moment skrajnego odchylenia od średniej.

Reklama

 

Do czego realny kurs walutowy może się przydać?

Skoro już wiemy jak obliczyć realny efektywny kurs walutowy, warto dowiedzieć się do czego taka wiedza może nam się w ogóle przydać. Z pewnością nie do następnego zagrania intra-day na EUR/USD, czy innej parze walutowej. Sam fakt, że waluta wygląda na przewartościowaną, nie oznacza, że za tydzień nie będzie przewartościowana jeszcze bardziej. Nawet jeśli trafimy na sytuację, kiedy odchylenie od średniej będzie w okolicach 2 standardowych, sytuacja przecież nie musi odwrócić się z dnia na dzień – dobrym przykładem jest właśnie choćby funt, któremu „chwilę” zajęło pozbieranie się po referendum ws. Brexitu. To nie oznacza jednak, że z rynkowego punktu widzenia wiedza ta jest bezużyteczna. Jest to dobry sposób na ocenę „punktu startowego”, w którym się znajdujemy, a w przypadku skrajnych odchyleń może nam pomóc w ocenie odwrócenia trendu. Po drugie, ocena fundamentalna może mieć bardzo istotną wagę w inwestycjach portfelowych. Postęp technologiczny daje nam coraz szersze możliwości inwestycyjne na rynkach całego świata: możemy nabywać surowce, akcje z wielu rynków, czy fundusze ETF o różnych strategiach. Te aktywa mają różne waluty bazowe i świadomość wartości waluty może pomóc w podjęciu decyzji inwestycyjnej, a także w decyzji o tym, czy taka pozycja w portfelu powinna być zabezpieczona przed zmianą kursu (jeśli na przykład chcemy zainwestować w złoto, ale obawiamy się osłabienia przewartościowanego dolara, możemy przynajmniej część ekspozycji zabezpieczyć krótką pozycją w USD/PLN). Wreszcie, zmiany realnego kursu walutowego często mają spore znaczenie dla banków centralnych, a jak wiadomo, ich decyzje mają już bardzo duży wpływ na bieżące kursy.

 

FXMAG forex realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi? forex eur/usd 3

FXMAG forex realny kurs walutowy - czym jest i co nam mówi? forex eur/usd 3

Rynek przyzwyczaja się do widma Brexitu, co pozwala funtowi odreagować  - widzimy, iż przez pewien czas po referendum kurs GBP był skrajnie niedowartościowany. Źródło: Dział Analiz XTB

 

Reklama

 Podsumowując, Alan Greenspan powiedział kiedyś, że nie da się przewidzieć kursów walutowych. Mimo to, tysiące osób codziennie próbuje to robić. Koncepcja realnego efektywnego kursu walutowego być może nie jest najprostsza, ale daje dobry pogląd na wycenę walut.     

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem?

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Napisz do redakcji


Przemysław Kwiecień

Przemysław Kwiecień

Główny Ekonomista X-Trade Brokers. Doktor nauk ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, absolwent UW i London Metropolitan University (tytuł MSc). Najlepszy analityk makroekonomiczny 2014 roku według NBP, Rzeczpospolitej i Parkietu. Wielokrotnie w czołówce rankingów prognoz walutowych agencji Bloomberg.

Autora możesz obserwować na LINKEDIN | TWITTER


Reklama

Czytaj dalej