Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 30 października 2020 r. jednogłośnie nałożyła na GetBack Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie (dalej: jako „GetBack”, „Zarządzający”) następujące sankcje administracyjne za naruszenia przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („ustawa o funduszach inwestycyjnych”):
Wskazane sankcje administracyjne zostały nałożone na GetBack za:
Trigon Profit XXI NSFIZ (obecnie Lumen Profit 21 NSFIZ), Trigon Profit XXII NSFIZ (obecnie Lumen Profit 22 NSFIZ),
Open Finance Wierzytelności Detalicznych NSFIZ,
GetBack Windykacji Platinum NSFIZ, Centauris 3 NSFIZ,
GetBack Windykacji NSFIZ (obecnie: Grom Windykacji NSFIZ), Universe 3 NSFIZ,
Debito NSFIZ.
IV. wykonywanie działalności z naruszeniem zasad uczciwego obrotu oraz interesu uczestników funduszu sekurytyzacyjnego.
W odniesieniu do powyższych punktów:
W toku prowadzonego postępowania Komisja ustaliła, że dokonane przez GetBack naruszenia polegały na:
Getpro NSFIZ oraz Debito NSFIZ z naruszeniem zasad uczciwego obrotu, w związku z wykazaniem przez te fundusze pozornego zysku zrealizowanego z tytułu zbycia składników lokat w wyniku sprzedaży portfeli wierzytelności powyżej wartości godziwej, co nie znajdowało odzwierciedlenia w faktycznym
przysporzeniu majątkowym tych funduszy. GetBack zarządzając sekurytyzowanymi wierzytelnościami wskazanych funduszy zawarł w dniach 30 czerwca 2017 r., 29 września 2017 r., 28 grudnia 2017 r., 29 grudnia 2017 r. oraz 30 grudnia 2017 r. umowy przelewu wierzytelności, które skutkowały ustaleniem wysokości ceny zbycia portfeli wierzytelności na poziomie znacząco przewyższającym wartość godziwą tych portfeli. Było to rezultatem nieuczciwych działań GetBack, polegających na zastosowaniu jako punktu odniesienia hipotetycznych wartości odzysków z portfeli referencyjnych oraz współczynników korygujących oderwanych w całości od historycznych wyników portfeli wierzytelności. Podjęte przez GetBack działania miały na celu ukrycie informacji o niskiej skuteczności podejmowanych działań windykacyjnych i doprowadziły do zniekształcenia obrazu sytuacji finansowej funduszy Universe 3 NSFIZ, Debito
NSFIZ oraz Getpro NSFIZ poprzez zwiększenie w sposób pozorny wartości aktywów tych funduszy na skutek odzwierciedlenia wartości zbytych portfeli w cenie sprzedaży ujętej w sumie należności funduszy, której wysokość znacząco odbiegała od realnej wyceny wartości tych portfeli. Skutkiem powyższego był, wyłącznie w ujęciu raportowym, wzrost wartości aktywów funduszy. GetBack osiągając przez swoje działania zysk z tytułu zbycia portfeli wierzytelności, wykorzystał fakt zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami wskazanych funduszy do własnych celów gospodarczych, działając jedynie w interesie funduszy zbywających, które wchodziły w skład grupy kapitałowej GetBack, a tym samym na własną korzyść, co było działaniem sprzecznym z zasadami uczciwego obrotu.
dłużnikom funduszy sekurytyzacyjnych z przeznaczeniem wyłącznie na spłatę posiadanego wobec nich zadłużenia
5. prowadzeniu przez GetBack działalności w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami w sposób nienależycie zabezpieczający interes uczestników funduszy. GetBack zawierając umowy przelewu wierzytelności ustalał cenę sprzedaży danego portfela wierzytelności w wysokości znacząco przewyższającej wartość godziwą portfela, będącego przedmiotem umowy. Jednocześnie większość umów przewidywała odroczony termin zapłaty ceny za nabywane aktywa, z uwagi na brak zdolności funduszu nabywającego do regulowania zobowiązań z tytułu nabytych aktywów, co było informacją znaną GetBack. Zawieranie przez GetBack umów wierzytelności we wskazanych warunkach jako przedstawiciela obu stron umowy skutkowało naruszeniem interesu zarówno uczestników funduszu zbywającego, w związku ze zbywaniem aktywów kontrahentom, którzy nie byli w stanie uregulować zobowiązań z tytułu nabywanych aktywów, jak i naruszeniem interesów uczestników funduszu nabywającego, w związku z nabyciem portfeli po cenie znacząco zawyżonej w stosunku do ich rzeczywistej wartości.
spadku wartości godziwej portfela oraz uzyskanie, w wyniku zastosowania każdorazowo modyfikowanego modelu, wartości wyceny zgodnej z oczekiwaniem Członków Zarządu GetBack.
Aktywność GetBack w zakresie zawierania transakcji sprzedaży portfeli wierzytelności była prowadzona na znacznie większą skalę niż główna działalność GetBack związana z podejmowaniem w imieniu funduszy sekurytyzacyjnych czynności o charakterze windykacyjnym związanych z ściąganiem należności z tytułu wierzytelności wchodzących w skład portfeli wierzytelności stanowiących przedmiot lokat funduszy sekurytyzacyjnych.
Zawierane przez GetBack w imieniu funduszy sekurytyzacyjnych transakcje sprzedaży oraz zakupu portfeli wierzytelności przebiegały według powtarzającego się schematu, polegającego na odgórnym ustalaniu ceny sprzedaży portfeli wierzytelności przez Członków Zarządu GetBack, co przejawiało się kierowaniem do pracowników poleceń w zakresie przygotowania dokumentacji inwestycyjnej dotyczącej sprzedaży portfeli wierzytelności po wskazanej cenie. Przygotowana w ten sposób dokumentacja inwestycyjna nie odzwierciedlała rzeczywistego przebiegu procesu decyzyjnego w zakresie sprzedaży portfeli.
W przypadku niektórych transakcji sprzedaży portfeli wierzytelności, transakcje były dokonywane z góry przyjętym zamiarem docelowego „zwrócenia” portfeli wierzytelności do funduszu sekurytyzacyjnego dokonującego ich początkowego zbycia, bądź też innego funduszu zarządzanego przez GetBack, lecz w zmienionej formie uwzględniającej np. „wymieszanie” wierzytelności wchodzących w skład różnych portfeli wierzytelności tj. połączenie lub podzielenie portfeli wierzytelności. Powyższa praktyka była określana przez Członków Zarządu GetBack jako „transakcje bumerang”.
Koncentracja działalności GetBack na transakcjach sprzedaży portfeli wierzytelności, udzielaniu pożyczek „koniczynka”, zwrotnym nabywaniu uprzednio sprzedanych portfeli wierzytelności zamiast na działalności windykacyjnej wskazuje, że GetBack SA wykorzystywał fakt zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy sekurytyzacyjnych do realizacji własnych partykularnych interesów. W szczególności działania GetBack SA polegające na zawyżaniu wycen portfeli wierzytelności w porównaniu do ich rzeczywistej wartości godziwej doprowadziły do zniekształcenia obrazu sytuacji majątkowej funduszy sekurytyzacyjnych.
Sztuczne zwiększanie wyceny aktywów funduszy wchodzących w skład grupy kapitałowej GetBack w związku z zawartymi umowami przelewu wierzytelności jak i udzielonymi pożyczkami „koniczynka” miało przełożenie na wycenę aktywów GetBack, która jako spółka publiczna obowiązana była publikować kwartalne, półroczne i roczne raporty. Taki sposób postępowania wskazuje, że GetBack prowadził działalność w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami w sposób nierzetelny oraz bez dochowania należytej staranności, jak i wykonywał działalność w sposób rażąco niezgodny z zawartymi przez GetBack umowami o zarządzanie sekurtyzowanymi wierzytelnościami oraz procedurą zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami w GetBack. Dokumenty te bowiem zobowiązywały GetBack do nieprzystępowania do
jakichkolwiek transakcji w sytuacji posiadania informacji, iż GetBack lub podmioty powiązane z GetBack mogą mieć bezpośredni lub pośredni przewidywany interes o charakterze majątkowym w zawarciu transakcji zbycia lub nabycia danego portfela wierzytelności.
GetBack jako profesjonalny uczestnik rynku kapitałowego w pierwszej kolejności powinien mieć na uwadze przestrzeganie zasad postępowania określonych w umowach o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami oraz procedurze zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami oraz. Ponadto powinien uwzględniać w swojej działalności zasady prowadzenia działalności przez fundusze sekurytyzacyjne, co wyklucza podejmowanie nieuczciwych działań, cechujących się niesumiennością i nierzetelnością w prowadzeniu działalności polegającej na zarządzaniu sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych.
Zgodnie z zawartymi umowami o zarządzanie sekurtyzowanymi wierzytelnościami oraz procedurą zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami w GetBack, działalność GetBack powinna przede wszystkim koncentrować się na działalności windykacyjnej polegającej na dochodzeniu należności z posiadanych przez fundusze portfeli wierzytelności. Tym samym inicjowane przez GetBack działania polegające na zawieraniu transakcji sprzedaży i nabycia portfeli wierzytelności oraz udzielaniu przez podmioty z grupy kapitałowej GetBack pożyczek „koniczynka” nie mieściły się w zakresie działań podejmowanych w ramach zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami określonych w ustawie o funduszach inwestycyjnych, procedurze zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami w GetBack jak i umowach o zarządzanie sekurtyzowanymi wierzytelnościami, co tym samym skutkowało podejmowaniem przez GetBack czynności przekraczających zakres udzielonego zezwolenia.
30 czerwca 2017 r. oraz w dniu 30 grudnia 2017 r. przez GetBack w imieniu GetBack Windykacji Platinum NSFIZ portfeli wierzytelności, w sytuacji braku aktywów netto, w tym środków pieniężnych, które pozwalałyby na nabycie portfeli wierzytelności za ustaloną cenę sprzedaży oraz braku możliwości pozyskania przez ten fundusz wystarczającego zewnętrznego finansowania w sposób zgodny z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych.
2017 r. przez GetBack w imieniu Centauris 3 NSFIZ portfeli wierzytelności, w sytuacji braku aktywów netto, w tym środków pieniężnych, które pozwalałyby na nabycie portfeli wierzytelności za ustaloną cenę sprzedaży oraz braku możliwości pozyskania przez ten fundusz wystarczającego zewnętrznego finansowania w sposób zgodny z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych.
31 marca 2016 r. przez GetBack w imieniu GetBack Windykacji NSFIZ portfeli wierzytelności, w sytuacji braku aktywów netto, w tym środków pieniężnych, które pozwalałyby na nabycie portfeli wierzytelności za ustaloną cenę sprzedaży oraz braku możliwości pozyskania przez ten fundusz wystarczającego zewnętrznego finansowania w sposób zgodny z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych.
Windykacji Platinum NSFIZ.
Windykacji Platinum NSFIZ .
Przy dokonywaniu lokat funduszy w wierzytelności, GetBack jako zarządzający zobowiązany był stosować określone w statucie funduszu sekurytyzacyjnego zasady polityki inwestycyjnej oraz określony w ustawie o funduszach inwestycyjnych limit lokowania co najmniej 75% wartości aktywów w zbywalne wierzytelności lub prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności. GetBack zobowiązany był również do wykonywania czynności zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami z należytą starannością wynikającą z zawodowego charakteru prowadzonej działalności oraz realizacji celu funduszu za pomocą inwestycji w lokaty określone w statutach funduszy. W szczególności GetBack był zobowiązany do stosowania kryteriów doboru lokat i zasad dywersyfikacji lokat dotyczących wierzytelności, określonych w statutach oraz ustawie o funduszach inwestycyjnych.
Zawieranie przez GetBack w imieniu funduszy umów przelewu wierzytelności w sytuacji braku aktywów netto jak i braku zapewnienia finansowania nabycia wierzytelności, z pominięciem warunków uprawniających do nabycia wierzytelności od innego funduszu zarządzanego przez GetBack jak i lokowaniem mniej niż 75 % aktywów funduszu w wierzytelności, skutkowało licznymi naruszeniami statutów funduszy, których portfelami inwestycyjnymi GetBack zarządzał.
IV. Opisane powyżej naruszenia wskazują, że w trakcie zarządzania portfelami sekurytyzowanych wierzytelności przez GetBack doszło do rażących nieprawidłowości, skutkujących naruszeniem interesu uczestników funduszy oraz zasad uczciwego obrotu, co prowadziło do występowania licznych nieprawidłowości w działalności prowadzonej przez fundusze sekurytyzacyjne, których portfelami inwestycyjnymi zarządzał GetBack.
GetBack wykonywał działalność zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy w oparciu o udzielone przez Komisję zezwolenie w sposób rażąco niezgodny z zawartymi z towarzystwami funduszy inwestycyjnych umowami o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami. Jednocześnie w zakresie prowadzonej działalności GetBack dopuszczał się naruszeń postanowień procedur wewnętrznych, w tym w szczególności procedury zarządzania
sekurytyzowanymi wierzytelnościami w GetBack oraz polityki zarządzania konfliktami interesów dotyczących procesu inwestowania oraz rekomendowania nabywania portfeli dla więcej niż jednego funduszu inwestycyjnego. GetBack prowadził działalność w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami z przekroczeniem zakresu udzielonego zezwolenia, w związku z podejmowaniem na dużą skalę działań niezwiązanych z prowadzeniem w imieniu i na rzecz funduszy czynności mających na celu doprowadzenie do spłaty zadłużenia dłużników podejmowanych w toku czynności windykacyjnych. GetBack był zobowiązany na podstawie udzielonego przez Komisję zezwolenia oraz zawartych z towarzystwami funduszy inwestycyjnych umów, jak i przyjętych przez GetBack procedur wewnętrznych określających zakres prowadzonej działalności do podejmowania wyłącznie czynności mieszczących się w ramach udzielonego zezwolenia.
GetBack podejmował działania w ramach zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami mając pełną świadomość wpływu tych działań na prawidłowość prowadzonej przez fundusze sekurytyzacyjne działalności, których portfelami inwestycyjnymi zarządzał. Jednocześnie działania podejmowane przez GetBack kierowane były zamiarem osiągnięcia z góry założonego rezultatu i przejawiały się instrumentalnym podejściem do wykonywania czynności zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy oraz instrumentalnym wykorzystywaniem funduszy do realizacji własnych celów gospodarczych. Zidentyfikowane nieprawidłowości dotyczyły większości funduszy, których portfelami inwestycyjnymi zarządzał GetBack.
Mając na uwadze powyższe, Komisja uznała opisane naruszenia art. 192a ustawy o funduszach inwestycyjnych, statutów funduszy sekurytyzacyjnych, interesu uczestników funduszy, zasad uczciwego obrotu oraz prowadzenie działalności z przekroczeniem zakresu zezwolenia za rażące i negatywnie oceniła możliwość dalszego kontynuowania działalności przez GetBack, jako profesjonalnego uczestnika obrotu będącego instytucją zaufania publicznego.
Komisja informuje, że maksymalny wymiar kary pieniężnej za naruszenia opisane powyżej wynosi 500.000 zł. Przy ustalaniu wymiaru kary uwzględniono sytuację finansową GetBack oraz powiązane z nią okoliczności faktyczno-prawne związane z procesem restrukturyzacji GetBack i zatwierdzonym przez sąd układem, którego celem jest wypłata wierzycielom GetBack objętych układem 25% zainwestowanych oszczędności w okresie 8 lat od uprawomocnienia się postanowienia sądu o zawarciu układu.
