Reklama
WIG82 745,58+1,45%
WIG202 436,05+1,72%
EUR / PLN4,31+0,01%
USD / PLN4,00+0,15%
CHF / PLN4,43+0,12%
GBP / PLN5,05+0,15%
EUR / USD1,08-0,14%
DAX18 492,49+0,08%
FT-SE7 952,60+0,26%
CAC 408 205,81+0,01%
DJI39 807,37+0,12%
S&P 5005 254,35+0,11%
ROPA BRENT87,07+1,60%
ROPA WTI82,70+1,20%
ZŁOTO2 234,24+0,06%
SREBRO25,03+1,87%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

Jakie mamy prawa jako konsumenci w kantorze internetowym? Kiedy możemy zakwestionować transakcję i się z niej wycofać?

Kancelaria Prawna RPMS | 14:27 10 sierpień 2022
Jakie mamy prawa jako konsumenci w kantorze internetowym? Kiedy możemy zakwestionować transakcję i się z niej wycofać? | FXMAG INWESTOR
freepik.com
Reklama
Aa
Udostępnij
facebook
twitter
linkedin
wykop

Kantory internetowe po raz pierwszy pojawiły się w 2010 roku, umożliwiając wymianę waluty w wygodny sposób, przez całą dobę i bez konieczności wychodzenia z domu. Mimo kilkunastu lat funkcjonowania, do tej pory zakup zagranicznej waluty przez internet budzi wątpliwości wielu konsumentów. Które akty prawne regulują działanie tego rodzaju firm i z jakich praw mogą skorzystać klienci kantorów on-line?

 

Czy walutowe kantory internetowe są nadzorowane przez KNF?

Ustawa prawo dewizowe poprzez działalność kantorową rozumie regulowaną działalność gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Najwyższa Izba Kontroli stoi jednak na stanowisku, że działalność polegająca na wymianie walut na odległość z wykorzystaniem internetu nie stanowi działalności kantorowej w rozumieniu prawa dewizowego.

Warto wskazać, że Komisja Nadzoru Finansowego stoi na straży usług płatniczych. Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o usługach płatniczych poprzez przekaz pieniężny należy rozumieć usługę świadczoną bez pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego przez płatnika, polegającą na transferze do odbiorcy lub do innego dostawcy przyjmującego środki pieniężne dla odbiorcy środków pieniężnych otrzymanych od płatnika lub polegającą na przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu odbiorcy.

Reklama

Taki przekaz wymaga partycypacji osoby trzeciej, podczas gdy w przypadku kantorów internetowych wymiana gotówki następuje w drodze przelewu środków bezpośrednio na rachunek podmiotu prowadzącego działalność on-line.

Internetowe platformy wymiany walut, choć działają bardzo podobnie do tradycyjnych kantorów, nie wymagają wpisu do rejestru działalności kantorowej prowadzonej przez prezesa NBP. Nie mają też statusu instytucji płatniczej, chyba że dodatkowo świadczą usługi płatnicze. Działają na zasadzie swobody działalności gospodarczej, analogicznie do większości przedsiębiorców, choć muszą spełniać wymagania określone w wybranych ustawach.

 

Jakie przepisy regulują funkcjonowanie kantorów internetowych?

Fakt, że usługa wymiany walut w kantorze on-line odbywa się za pośrednictwem platformy internetowej, nie oznacza, że firma świadcząca takie usługi jest zwolniona z obowiązku przestrzegania surowych regulacji prawnych. W praktyce wyróżnia się trzy modele internetowych kantorów walutowych:

  • świadczących usługi analogiczne do zwykłego kantoru;
  • stanowiących platformę wymiany walut między osobami, które chcą nabyć lub sprzedać walutę obcą;
  • grupowe zakupy waluty na rynkach międzybankowych.

Są one regulowane przez wiele aktów prawnych. Najważniejsze spośród ustaw to:

  • kodeks cywilny;
  • ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną;
  • ustawa o prawach konsumenta;
  • ustawa o ochronie danych osobowych wraz z rozporządzeniem RODO;
  • prawo przedsiębiorców;
  • ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (ustawa AML).

Wielość regulacji prawnych pozwala na skorzystanie z różnych mechanizmów ochronnych, które stabilizują pozycję odbiorców usług kantoru on-line.

Reklama

 

Kantory internetowe a uprawnienia konsumenta

Pomimo że internetowe platformy wymiany walut nie zostały zrównane poziomem gwarantowanej ochrony z bankami oraz zwykłymi kantorami nie oznacza to, że konsumenci pozostają bez daleko idącej ochrony. Z jakich rozwiązań możemy korzystać, decydując się na wymianę obcej waluty w internecie?

 

Ochrona konsumentów a kodeks cywilny

Kodeks cywilny wprowadza ochronę konsumenta przede wszystkim na płaszczyźnie wzorców umownych oraz klauzul niedozwolonych.

Korzystając z platformy wymiany walut, musimy zaakceptować warunki świadczenia usługi i de facto zawrzeć umowę, której brzmienie jest ujednolicone, a sam kontrakt ma charakter adhezyjny. Zgodnie z art. 385 § 2 k.c. wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie, w sposób zrozumiały. W przypadku stosowania niejednoznacznych zwrotów wszelkie wątpliwości należy tłumaczyć na korzyść konsumenta.

Reklama

Wszelkie postanowienia umowy z konsumentem, które kształtują jego prawa lub obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, lub rażąco naruszają jego interesy, uznaje się za niewiążące stosownie do treści art. 3851 k.c. Nie dotyczy to jednak postanowień określających główne świadczenia stron (w tym cenę lub wynagrodzenie), chyba że zostały one sformułowane w sposób niejednoznaczny.

Ustawodawca w art. 3853 k.c. wprowadził katalog przykładowych klauzul, które w razie wątpliwości uznaje się za niedozwolone postanowienia umowne. Jest to np.:

  • wyłączenie lub istotne ograniczenie odpowiedzialności wobec konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania;
  • wprowadzenie do umowy postanowień, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznania się przed zawarciem umowy;
  • uprawnienie kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w umowie;
  • wyłączenie zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub w części jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy, lub jej wykonania.

Należy podkreślić, że zgodnie z art. 3855 k.c. przepisy dotyczące klauzul niedozwolonych stosuje się także do osób fizycznych wykonujących indywidualną działalność gospodarczą, o ile zawierana umowa nie ma charakteru zawodowego. Rozwiązania przewidziane w art. 3851 do 3853 k.c. mogą być więc częściowo stosowane także do przedsiębiorców.

 

Ochrona konsumentów a ustawa o prawach konsumenta

Ustawa o prawach konsumenta wprowadza przede wszystkim prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Oświadczenie może zostać złożone w terminie 14 dni i nie wymaga podawania przyczyny ani korzystania ze specjalnego formularza. W tym celu wystarczy samo powiadomienie przedsiębiorcy, np. poprzez wysłanie wiadomości e-mail. Uprawnienie może być stosowane nie tylko względem klasycznych usług on-line (np. zakupy w sieci), ale w ograniczonym zakresie również do usług finansowych.

Reklama

W przypadku skorzystania z uprawnienia umowę uważa się za niezawartą, a jeżeli oświadczenie o odstąpieniu zostało złożone, zanim przedsiębiorca przyjął ofertę konsumenta, oferta przestaje wiązać.

W terminie nie późniejszym niż 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia o odstąpieniu przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić konsumentowi wszystkie płatności z wykorzystaniem wybranego przez klienta sposobu zapłaty. Z kolei konsument w terminie nie późniejszym niż 30 dni od dnia złożenia oświadczenia ma obowiązek zwrotu otrzymanej kwoty. Zwrot świadczeń następuje w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była niezbędna w granicach zwykłego zarządu (np. opłaty manipulacyjne za korzystanie z serwisu).

Należy pamiętać, że w sytuacji kiedy konsument wyraził zgodę na wymianę walut przed upływem 14 dni od dnia zawarcia umowy, traci prawo do odstąpienia stosownie do art. 40 ust. 6 pkt. 1 ustawy o prawach konsumenta.

Niedochowanie przez przedsiębiorcę obowiązków informacyjnych w zakresie prawa do odstąpienia powoduje, że konsument może wycofać się z umowy w każdym czasie.

Obok uprawnienia do odstąpienia od umowy warto również wskazać na art. 5 ustawy o prawach konsumenta, który wprowadza ochronę przed świadczeniem niezamówionym. Spełnienie takiego świadczenia następuje na wyłączne ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. Co więcej, brak odpowiedzi z jego strony nie stanowi zgody na zawarcie umowy. W razie wątpliwości co do przysługujących uprawnień warto rozważyć skorzystanie z pomocy kancelarii prawnej, która pomoże zidentyfikować ryzyka związane z transakcją.

Reklama

 

Ochrona danych osobowych klientów kantoru internetowego

Korzystanie z usług kantoru internetowego nieodłącznie wiąże się z koniecznością ujawnienia danych osobowych przez użytkownika serwisu. Jest to niezbędny etap podczas zakładania konta w serwisie. W przypadku kiedy operator serwisu stwierdzi podwyższone ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu ma prawo stosować wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego, w tym żądać dodatkowych danych identyfikacyjnych, które pozwolą na zweryfikowanie tożsamości użytkownika, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu, a także beneficjenta rzeczywistego.

Przetwarzanie danych osobowych nakłada jednak na serwis obowiązek ich należytej ochrony oraz wdrożenie polityki ochrony danych osobowych.

RODO przewiduje następujące kategorie uprawnień osób, których dane dotyczą:

  • prawo dostępu do informacji o przetwarzanych danych;
  • prawo do sprostowania danych;
  • prawo do usunięcia danych (tzw. prawo do bycia zapomnianym);
  • prawo do ograniczenia przetwarzania;
  • prawo do przenoszenia danych;
  • obowiązek powiadomienia o sprostowaniu, usunięciu lub ograniczeniu przetwarzania danych;
  • prawo do sprzeciwu wobec przetwarzania danych.

Przede wszystkim należy jednak podkreślić prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego jeżeli osoba korzystająca z usług kantoru stwierdzi, że działanie serwisu narusza przepisy rozporządzenia RODO. W Polsce organem tym jest Prezes UODO.

 

Ochrona konsumentów w świetle ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną

Reklama

Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną nakłada na przedsiębiorcę obowiązek nieodpłatnego udostępnienia usługobiorcom regulaminu, w którego treści znajdą się przynajmniej:

  • rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną;
  • warunki świadczenia usług drogą elektroniczną;
  • warunki zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie usług drogą elektroniczną;
  • tryb postępowania reklamacyjnego.

Regulamin świadczenia usług powinien być udostępniony w sposób, który umożliwia pozyskanie, odtwarzanie i utrwalanie treści regulaminu za pomocą systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca.

Należy podkreślić, że wyliczenie nie ma charakteru wyczerpującego i w interesie przedsiębiorcy leży, aby regulamin miał charakter wyczerpujący. W przeciwnym razie, zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną usługobiorca nie będzie związany postanowieniami, które nie zostały mu udostępnione w sposób przewidziany ustawą.

Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną poprzez odesłanie w art. 11 do kodeksu cywilnego daje również możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w formie elektronicznej, jeżeli jest dotknięte wadą oświadczenia woli, np. błędem lub podstępem.

Takie rozwiązanie daje możliwość rezygnacji z transakcji, kiedy serwis internetowy dokonuje przewalutowania kwot według innych parametrów niż te, które udostępnił usługobiorcy lub pobiera dodatkowe opłaty, niewymienione w regulaminie lub tabeli opłat i prowizji stanowiących załącznik do niego.

Końcowa opłata za korzystanie z serwisu wymiany walut zwykle uwzględnia kilka czynników:

  • kurs wymiany waluty na rynku finansowym;
  • marżę pobraną przez operatora;
  • koszty dodatkowe (np. opłatę za przelew).
Reklama

Część serwisów uwzględnia również różnego rodzaju ulgi i rabaty. Ważne jest, aby wszystkie opłaty były wyraźnie wyszczególnione i podane do informacji konsumenta przed zatwierdzeniem transakcji.

 

Czy kantory internetowe są bezpieczne?

Niezależnie od obowiązujących przepisów operatorzy platform internetowych stosują różnego rodzaju zabezpieczenia kryptograficzne, certyfikaty SSL, kilkustopniowe logowanie oraz wieloetapową autoryzację transakcji (w tym zabezpieczenia biometryczne na urządzeniach typu smart). W praktyce serwisy często posługują się jednorazowymi tokenami, które skutecznie utrudniają próbę włamania na konto użytkownika.

W rzeczywistości wymiana walut on-line do złudzenia przypomina korzystanie z platformy bankowej (część banków oferuje również taką usługę) i jest bezpieczne tak długo, jak błąd nie wystąpi po stronie użytkownika, np. poprzez ujawnienie hasła.

Kantory on-line zyskały ogromną popularność w związku z rosnącym znaczeniem turystyki oraz zagranicznych wyjazdów biznesowych. Pomimo braku jednolitego środowiska regulacyjnego odbiorcy ich usług nadal są silnie chronieni przez obowiązujące przepisy prawa. Warto jednak pamiętać, aby przed skorzystaniem z usług serwisu zapoznać się z jego regulaminem. W ten sposób można uniknąć ewentualnego sporu sądowego.

Reklama

 

Marcin Staniszewski, Radca Prawny

Kancelaria Prawna RPMS Staniszewski & Wspólnicy

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem?

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Napisz do redakcji


Kancelaria Prawna RPMS

Kancelaria Prawna RPMS

Kancelaria Prawna RPMS specjalizuje się w kompleksowej obsłudze podmiotów gospodarczych, ze szczególnym uwzględnieniem branży e-commerce oraz sektora IT. Doświadczona i szeroka kadra pozwala na świadczenie pełnego wsparcia prawnego, od ochrony właśności intelektualnej, ochrony marki, przez przekształcenia spółek, koordynowanie procesów windykacyjnych, po realizacje z zakresu prawa mediów oraz prawa transportowego. RPMS działa w wymiarze ogólnopolskim i posiada placówki w największych polskich miastach, a także międzynarodowym, pracując z zagranicznymi klientami z państw członkowskich Unii Europejskiej, a także wspomagając prawnie przedsiębiorców działających w skali międzynarodowej.
 


Reklama

Czytaj dalej