Czy znasz to uczucie, gdy drużyna, której kibicujesz przegrywa w meczu, którego nie mogłeś oglądać i czujesz, że gdybyś tylko był przed telewizorem lub na stadionie, to sprawy potoczyłyby się inaczej? Nawet jeśli tak, to zapewne zdajesz sobie sprawę, że w rzeczywistości nie miałoby to większego znaczenia. Podobny efekt występuje jednak również w innych sytuacjach, w których nie zdajesz sobie sprawy z jego obecności. Jak okiełznać iluzję kontroli?
Iluzję kontroli definiuje się jako skłonność do przypisywania sobie większej kontroli nad wydarzeniami niż to jest w rzeczywistości. Efekt ten został zbadany i opisany przez Ellen Langer. Badaczka zajmująca się psychologią zauważyła, że ludzie przypisują sobie wpływ na efekt wydarzeń nawet w sytuacjach, w których ten jest czysto losowy. Dzieje się tak zwłaszcza, gdy można połączyć daną sytuację z konkretnymi czynnościami/umiejętnościami. Najlepiej obrazuje to tendencja obserwowana przy grze w kości, gdy chcąc wyrzucić większą liczbę gracze starają się rzucać mocniej, a chcąc wyrzucić mniejszą, rzucają słabiej.
Zjawisko to jest również widoczne w przypadku działań w obszarze rynków finansowych. Tutaj również wyniki działań inwestorów i traderów są w pewnym stopniu zależne od czynników losowych. Zawyżenie wpływu własnych umiejętności i wiedzy na osiągane wyniki prowadzi jednak do negatywnych konsekwencji.
Chcesz uzyskać dostęp do artykułu?
