Reklama
WIG82 745,58+1,45%
WIG202 436,05+1,72%
EUR / PLN4,31-0,21%
USD / PLN3,99-0,15%
CHF / PLN4,43+0,44%
GBP / PLN5,04+0,08%
EUR / USD1,08-0,06%
DAX18 504,05+0,15%
FT-SE7 959,96+0,35%
CAC 408 212,80+0,10%
DJI39 761,21+0,00%
S&P 5005 250,93+0,05%
ROPA BRENT86,63+1,09%
ROPA WTI82,80+1,32%
ZŁOTO2 222,33+1,40%
SREBRO24,88+1,26%

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

twitter
youtube
facebook
instagram
linkedin
Reklama
Reklama

Czy parametr devation rzeczywiście powodował straty?

Dawid Augustyn | 11:36 13 grudzień 2019
Czy parametr devation rzeczywiście powodował straty?
Reklama
Aa
Udostępnij
facebook
twitter
linkedin
wykop

XTB o sprawiedliwość walczy przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (NSA). To jednocześnie jedyna możliwość anulowania kary nałożonej przez KNF na największy Dom Maklerski działający w Polsce. Sprawa najprawdopodobniej swój finał znajdzie pod koniec 2020 roku. Jaka jest szansa na inne orzeczenie niż wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny? Trudno powiedzieć. Faktem jest, że NSA nie będzie brało pod uwagę nowych dowodów w sprawie, ani żaden nowy biegły nie przedstawi swojej ekspertyzy. Ocenie poddane zostanie to czy wcześniejsze organy (KNF, WSA) podjęły swoje rozstrzygnięcie w granicach prawa, zgodnie z przewidzianym trybem oraz to czy postępowanie było przeprowadzone prawidłowo.  

Dlaczego KNF zdecydował się na nałożenie kary?

„X-TRADE BROKERS w ramach prowadzenia działalności maklerskiej w zakresie wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych na rachunek dającego zlecenie oferował swoim klientom możliwość inwestowania na rynku OTC instrumentów pochodnych (tzw. rynek forex), w modelu „market maker” – był wystawcą instrumentów finansowych na platformie transakcyjnej oraz odpowiadał za bieżące kwotowanie ich cen. Ww. podmiot monitorował odchylenia cenowe zapewniając, aby ceny transakcyjne nie odbiegały znacząco od cen instrumentów bazowych. X-TRADE BROKERS stosował w systemach transakcyjnych niesymetryczne ustawienie parametru deviation, wprowadzając ograniczenie odchylenia ceny z chwili złożenia zlecenia od ceny z momentu realizacji zlecenia, w przypadku zmiany ceny kierunkowo korzystnej dla klienta, natomiast pozostawił bez ograniczeń odchylenie ceny ze zlecenia od ceny z momentu realizacji zlecenia, w przypadku zmiany ceny danego waloru na niekorzyść klienta.

Ponadto w odniesieniu do określonej kategorii klientów podlegających obserwacji przez Dział Tradingu, jako narzędzie służące dodatkowej weryfikacji ceny w złożonych przez nich zleceniach X-TRADE BROKERS stosował ustawiony na jednej z platform transakcyjnych tzw. parametr delay, powodujący w praktyce wstrzymywanie egzekucji zleceń takich klientów na czas określony tym parametrem wyrażony w milisekundach.

W toku postępowania ustalono, że:

  • w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 maja 2015 r. X-TRADE BROKERS stosował niesymetryczne ustawienie parametru deviation w ramach egzekucji zleceń klientów w modelu instant (gdzie zagwarantowano, że realizacja zlecenia nastąpi po cenie zawartej w zleceniu) w sposób, który skutkował tym, że realizował zlecenia klientów w przypadku zmiany ceny danego instrumentu finansowego w sposób korzystny dla X-TRADE BROKERS (jako drugiej strony transakcji), a odrzucał powyżej ustalonego parametru zlecenia klientów w przypadku zmiany ceny w sposób dla klienta korzystny, a niekorzystny dla X-TRADE BROKERS,
  • X-TRADE BROKERS nie informował potencjalnych klientów o dokładnym sposobie świadczenia usług maklerskich wykonywania zleceń w modelu instant, w zakresie stosowania parametru deviation – w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 6 marca 2016 r., w zakresie jego niesymetrycznego ustawienia – w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 maja 2015 r. oraz w zakresie stosowania opóźnienia realizacji zleceń wybranych klientów (stosowanie parametru delay) – w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 15 marca 2016 r.”

Zlecenie w trybie instant oraz trybie market

Reklama

Zlecenie w trybie instant to zlecenie, w którym klient wprowadza dokładną cenę, po której chce otworzyć pozycję i to zlecenie musi zostać zrealizowane dokładnie po wskazanym kursie. W przypadku zlecenia typu market chcemy zająć pozycję po bieżących cenach. Dom maklerski X-Trade Brokers działa w modelu Market Maker, a więc animuje rynek, będąc drugą stroną transakcji. To oznacza, że w szczególności kontrolowany powinien być najlepiej pojęty interes klienta, a do czego zastrzeżenia miała Komisja Nadzoru Finansowego.

27 listopada na łamach serwisu bankier w sprawie  wypowiedział się członek zarządu XTB Filip Kaczmarzyk.

"Co warte podkreślenia, w XTB podczas obowiązywania mechanizmu asymetrycznego w okresie od 2014 do połowy 2015 93% zleceń typu instant zostało faktycznie wykonanych w symetrycznym przedziale akceptacji, co oznacza, że asymetryczne ustawienie mechanizmu ich nie dotyczyło. Dzięki mechanizmowi asymetrycznemu możliwe było wykonanie pozostałych 7% zleceń, co istotne, po cenie wskazanej przez klienta, bez ich odrzucenia i narażenia go na ponowne składanie zlecenia po innej cenie. "

W przypadku zleceń instant ważnym faktem jest to, że transakcja realizowana była po określonej przez klienta cenie. Faktyczny zysk dla brokera wynikający z faktu opóźnienia realizacji transakcji ma miejsce wtedy gdy dom maklerski hedgowałby swoje pozycje np. u dostawcy płynności. W badanym przez KNF okresie X-Trade Brokers nie stosował takiego procederu.  

Więcej o tym czym są poszczególne rodzaje zleceń znajdziesz tutaj.

Czemu nie został powołany biegły? 

Reklama

Istotną kwestią poruszaną przez dom maklerski X-Trade Brokers jest fakt, że pomimo próśb samego brokera w sprawie nie został powołany żaden biegły. KNF i WSA nie widziały takiej potrzeby. Niestety do opinii publicznej nie dostały się informacje na temat metodologii obliczania hipotetycznych strat poniesionych przez klientów, które przytaczamy w dalszej części artykułu, a bazować możemy na raportach przygotowanych na zlecenie domu maklerskiego XTB oraz wyroku WSA. Dlaczego biegły nie został powołany? Tego się pewnie nie dowiemy 

Dlaczego parametr deviation był asymetryczny?

Parametr asymetrycznej dewiacji był wprowadzony na platformę MetaTrader 4.0 przez MetaQuotes. Oznacza to, że każdy broker korzystający w tamtych latach z MT4 realizował zlecenia w trybie instant z asymetryczną dewiacją. Chyba, że broker sam przebudował działanie platformy wyciągając m.in. tzw. egzekutory poza platformę handlową. Dlaczego MetaQuotes zdecydował się na wprowadzenie tego parametru? Z platformą MT4 można łączyć się przez otwarte API, które dawało możliwość programiście/ klientowi do składania zleceń w trybie instant po ustalonej przez niego cenie, natomiast za pośrednictwem platformy otwierane były zlecenia przeciwnie po widocznej cenie, dzięki czemu klient mógł inkasować gwarantowany zysk.To stanowiło jedno z ryzyk prowadzenia działalności brokerskiej w modelu MM (Market Maker), które zostało ograniczone przez MetaQuotes. Ustawienie parametru asymetrycznej dewiacji miało również wpływać na ilość realizowanych transakcji, co wiąże się z przesłanką Best Execution. Dom maklerski X-Trade Brokers jako pierwszy w Polsce zmienił ten model przetwarzania zleceń i to na rok przed innymi brokerami. To oznacza, że w tym czasie pozostałe domy maklerskie mogły naruszać "najlepiej pojęty interes klientów" w podobnym stopniu.

Z raportów m.in. Rolanda Bergera oraz Ground Frost możemy wyciągnąć dwie ciekawe statystyki:

- w przypadku odrzucenia zlecenia przez brokera w przypadku aż 55% transakcji odbywała się kolejna próba zajęcia tej samej pozycji w przeciągu niespełna 1 minuty, a w perspektywie 1 godziny praktycznie wszyscy inwestorzy próbowali ponowić pozycje

- z punktu widzenia inwestora dane rzeczywiste nie pozwalają stwierdzić, iż odrzucenie transakcji i możliwość jej ponownego zawarcia są dla tego inwestora jednoznacznie korzystne. W bardzo niewielkiej większości przypadków, cena przy której możliwe zrealizowanie transakcji jest korzystniejsza od ceny rzeczywiście uzyskanej przez inwestora w transakcji zrealizowanej dzięki asymetrii (np. dla transakcji na instrumencie DE.30 na platformie MT4 wynoszi ona 51,1- 51,2%) 

Czy klienci poniesieli straty w związku ze stosowaniem parametru asymetrycznej dewiacji?

Reklama

Taka informacja znajduje się w wyroku wydanym przez WSA. Link do orzeczenia: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/83EB1D7E88

"Zdaniem KNF wartość zmaterializowanych negatywnych poślizgów cenowych (różnicy pomiędzy ceną oczekiwaną, a ceną rzeczywistej realizacji transakcji) w kontekście niesymetrycznego ustawienia parametru deviation wyniosła między ok. 7.960.000 zł. a ok. 23.544.000 zł. Jeśli zaś chodzi o zastosowanie parametru delay, wartość zmaterializowanych negatywnych poślizgów cenowych wyniosła między ok. 1.501.000 zł. a ok. 1.526.000 zł."

Jak twierdzi XTB oraz przedstawione badania, straty klientów mogą być rozpatrywane tylko teoretycznie. Linia obrony brokera opiera się m.in. na badaniach ekonometrycznych przeprowadzonych przez dr hab. Sebastian Majewski prof. nadzw. Uniwersytetu Szczecińskiego oraz dr Romana Asyngiera, biegłego sądowego z zakresu “Giełdy i obrotu instrumentami finansowymi” zatrudnionego na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Badanie według przekazanych informacji zostało przeprowadzone w sposób niezależny. Metodologia badania została przyjęte bez konsultacji z brokerem.

W badaniu pod uwagę wziętych zostało ponad 33 miliony zleceń, z czego 22 miliony przypadały na symetryczną dewiację, natomiast 11 194 190 zleceń to zlecenia wykonane w ramach asymetrycznej dewiacji. Według przeprowadzonych badań nie ma żadnego związku pomiędzy asymetryczną dewiacją w egzekucji zleceń a zyskownością klientów.

"Utajniony" raport

Reklama

Na głównym banerze grupy Facebookowej Trading Jam Session znajduje się następujący komunikat:

"Wzywamy XTB POLSKA!! Do ujawnienia utajnionego raportu KNF, w którym organ stwierdził stosowanie przez XTB nieuczciwej niesymetrycznej dewiacji na szkodę klientów".

Z twierdzeniem "utajniony" raport walczy X-Trade Brokers. Filip Kaczmarzyk w rozmowie z portalem bankier.pl podkreślał, że raport nie jest dostępny dla wszystkich dlatego, że informacje, które w nim są zawarte objęte są tajemnicą zawodową. To powoduje, że raport jest udostępniony tylko osobom poszkodowanym oraz stronom postępowania. Jeżeli zatem czujesz się osobą poszkodowaną bo w danym okresie miałeś rachunek maklerski i dokonywałeś transakcji w trybie instant to możesz zgłosić się do prokuratury prowadzącej śledztwo i uzyskasz dostęp do dokumentów. Natomiast prawdą jest, że sam raport nie jest dostępny osobom trzecim. Teoretycznie udostępnienie raportu przez XTB wiązałoby się z czynem karalnym-  ujawnieniem tajemnicy zawodowej.

Wysokość kary, a realne przewinienie

XTB ukarany został karą w wysokości 10 milionów złotych. Jedyną bezsporną kwestią w całej sprawie jest nieinformowanie potencjalnych klientów o dokładnym sposobie świadczenia usług maklerskich wykonywania zleceń w modelu instant. Czy zatem rekordowa kara jest współmierna ze stratami poniesionymi przez klientów? Sąd, zdecydowanie wysokość poniesionych strat spycha na dalszy plan, a KNF podaje kwoty zmaterializowanych poślizgów cenowych co w przypadku zleceń instant nie jest równoznaczne z poniesioną stratą. Asymetria wprowadzona przez MetaQutoes miała na celu maksymalizację ilości akceptowanych transakcji (spełniając tym samym przesłankę Best Execution). Nie oznacza to, że klient ponosił realną stratę, dlatego, że pozycja otwierana była po określonym przez klienta kursie. Dodatkowo aż 93% wszystkich transakcji znalazło się w przedziale symetrycznym. Jeżeli XTB jako pierwsze w Polsce rozwiązało kwestię asymetrycznej dewiacji to czy KNF dla przejrzystości stosowanych w branży praktyk nie powinien zainteresować się innymi brokerami? Odpowiedź wydaje się oczywista, skoro według Komisji te naruszenia "wyceniane" są na 10 mln złotych. 

Ważne linki w sprawie kary nałożonej przez KNF:

Reklama

Wyrok WSA w Warszawie

Artykuł bankiera tłumaczący sprawę

Wywiad z Filipem Kaczmarzykiem, cżłonkiem zarządu XTB

Wytłumaczenie funkcjonowania mechanizmu delay oraz asymetrycznej dewiacji

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem?

Masz ciekawy temat? Napisz do nas

Napisz do redakcji


Dawid Augustyn

Dawid Augustyn

Redaktor naczelny FXMAG. 

Autora możesz obserwować na LINKEDIN | FACEBOOK TWITTER


Reklama

Czytaj dalej